Bülten: 2018/40
11.12.2018
Yılbaşından itibaren marketlerde poşetler paralı olacak
10.12. 2018 tarihli ve 30621 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 29/11/2018 tarihli ve 7153 sayılı Çevre Kanunu Ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile 2872 sayılı Çevre Kanununda bazı değişiklikler yapılmıştır.
Yapılan bu değişikliklerle;
- Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın düzenleme Yapma yetkisi genişletilmiştir.
- Yurt içinde piyasaya arz edilen Çevre Kanuna ekli (1) sayılı listede yer alan ürünlerden poşetler için satış noktalarından, diğer ürünler için piyasaya sürenlerden/ithalatçılardan söz konusu listede belirtilen tutarda geri kazanım katılım payı tahsil edilmesi uygulaması getirilmiştir.
7153 sayılı Kanun ile 2872 Kanun ile sayılı Çevre Kanunu’nun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (h) bendi (aşağıdaki şekilde) değiştirilmiş olup böylece Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na geri kazanım katılım payı, plastik poşet ve plastik ambalaj kullanımının azaltılması, depozito uygulaması ve kirliliğin önlenmesine yönelik teminat alınması konularında Yönetmelik ile düzenleme yapma yetkisi verilmiştir.
Metnin önceki ve yeni hali aşağıdaki gibidir;
| Eski Hali | Yeni Hali |
| Çevrenin korunması, çevre kirliliğinin önlenmesi ve giderilmesi için uyulması zorunlu standartlar ile vergi, harç, katılma payı, yenilenebilir enerji kaynaklarının ve temiz teknolojilerin teşviki,
emisyon ücreti ve kirletme bedeli
alınması, karbon ticareti gibi piyasaya dayalı mekanizmalar ile ekonomik araçlar ve teşvikler kullanılır. |
Çevrenin korunması, çevre kirliliğinin önlenmesi ve giderilmesi için uyulması zorunlu standartlar ile vergi, harç, katılma payı, yenilenebilir enerji kaynaklarının ve temiz teknolojilerin teşviki,
geri kazanım katılım payı, plastik poşet ve plastik ambalaj kullanımının azaltılması, depozito uygulaması, emisyon ücreti, kirletme bedeli ve kirliliğin önlenmesine yönelik teminat alınması ve karbon ticareti gibi piyasaya dayalı mekanizmalar ile ekonomik araçlar ve teşvikler kullanılır. Bu hususlara ilişkin idari ve teknik usul ve esaslar Bakanlıkça çıkarılacak yönetmeliklerle belirlenir. |
7153 sayılı Kanun ile 2872 Kanun’a, “Geri kazanım katılım payı” başlıklı EK 11’inci madde, “Depozito” başlıklı EK12’nci madde ve “Poşet Ücreti” başlıklı EK 13’üncü madde eklenmiştir.
Yapılan bu düzenlemeye göre;
- Yurt içinde piyasaya arz edilen Çevre Kanuna ekli (1) sayılı listede yer alan ürünlerden poşetler için satış noktalarından, diğer ürünler için piyasaya sürenlerden/ithalatçılardan söz konusu listede belirtilen tutarda geri kazanım katılım payı tahsil edilmesi uygulaması getirilmiştir.
- Bu kapsamda kaynakların verimli yönetimi ve plastik poşetlerden kaynaklanan çevre kirliliğinin önlenmesi amacıyla plastik poşetler satış noktalarında kullanıcıya veya tüketiciye ücret karşılığı verilecektir. Uygulanacak taban ücret 25 kuruştan az olmamak üzere Bakanlıkça oluşturulacak komisyon aracılığı ile belirlenecek ve her yıl için güncellenecektir.
- Geri kazanım katılım payları ürünün piyasaya sürüldüğü tarihi takip eden ayın on beşine kadar Çevre ve Şehircilik Bakanlığına beyan edilecek ve beyanı takip eden ikinci ayın son gününe kadar Bakanlık Merkez Saymanlık Müdürlüğü hesabına ödenecektir.
- Kanuna aykırı olarak geri kazanım katılım payını ödemediği tespit edilenlere katılım payı tutarının %20 fazlası idari para cezası olarak verilecektir.
- Kanuna aykırı olarak plastik poşetleri ücretsiz verdiği tespit edilen satış noktalarına depo alanı hariç kapalı satış alanının her metrekaresi için 10 Türk lirası idari para cezası verilecektir.
- Bakanlık, çevre kirliliğinin önlenmesi amacıyla, belirleyeceği ambalajlar için depozito uygulamasını 01/01/2021 tarihinden itibaren zorunlu tutacak olup bu doğrultuda, depozito kapsamındaki ambalajlı ürünlerin satışını gerçekleştiren satış noktaları ise depozito uygulaması toplama sistemine katılım sağlamakla yükümlü olacaklardır.
- Kanuna aykırı olarak depozito uygulanmadan yıllık piyasaya sürülen ambalaj için piyasaya
sürenlere ton başına 100 Türk lirası idari para cezası verilecek olup depozito sisteminin uygulanmasına yönelik usul ve esaslar Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle
Kanunun Resmi Gazete’de yayımlanmasından sonra en çok merak edilen konu 25 kuruşluk poşet paralarının nereye gideceği oldu. Özellikle sosyal medyada poşet ücretlerinin marketlere kalacağı ve bu şekilde milyarlarca lira kazanacakları iddia edildi.
Büyük çok bir ihtimalle, marketler kasada tahsil ettikleri poşet bedelleri içinden maliyetlerini alacaklar poşet ücretinin kalanını ise Bakanlığa aktaracaklar.
Kanun’a göre, bu hususta Çevre ve Şehircilik Bakanlığı düzenleme yapmaya yetkili olup Yılbaşından önce Bakanlığın Yönetmelik yayımlaması beklenmektedir.
Bahsi geçen Ek Madde metinleri aşağıdaki gibidir;
“Geri kazanım katılım payı
EK MADDE 11- Yurt içinde piyasaya arz edilen bu Kanuna ekli (1) sayılı listede yer alan ürünlerden poşetler için satış noktalarından, diğer ürünler için piyasaya sürenlerden/ithalatçılardan bu listede belirtilen tutarda geri kazanım katılım payı tahsil edilir. Bu listedeki ürünlerden herhangi birinin piyasaya arzının, farklı bir ürünün, malzemenin veya eşyanın ithalatı ile birlikte gerçekleşmesi halinde geri kazanım katılım payı ithalatçıdan tahsil edilir. Bu listede yer alan tutarlar takvim yılı başından geçerli olmak üzere her yıl bir önceki yıla ilişkin olarak 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 298 inci maddesi hükümleri uyarınca tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında artırılarak uygulanır. Bu şekilde hesaplanan tutarların %5’ini aşmayan kesirler dikkate alınmaz. Cumhurbaşkanı, bu suretle tespit edilen tutarları yarısına kadar artırmaya veya indirmeye yetkilidir.
Geri kazanım katılım payları ürünün piyasaya sürüldüğü tarihi takip eden ayın onbeşine kadar Bakanlığa beyan edilir ve beyanı takip eden ikinci ayın son gününe kadar Bakanlık Merkez Saymanlık Müdürlüğü hesabına ödenir. Katılım payının beyan edilmediğinin veya eksik beyan edildiğinin Bakanlıkça tespiti halinde beyan edilmeyen veya eksik beyan edilen katılım payının bir ay içinde ödenmesi gerektiği ilgiliye tebliğ edilir. Süresinde beyan edilmeyen veya eksik beyan edilen katılım payının beyan edilmesi gereken son günden ödendiği tarihe kadar geçen süre için 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 51 inci maddesine göre hesaplanacak gecikme zammı oranında faiz uygulanır. Süresinde ödenmeyen katılım payı Bakanlığın bildirimi üzerine ilgili vergi dairesince 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre takip ve tahsil edilir. Bu madde kapsamında tahsil edilen tutarlar genel bütçeye gelir kaydedilir.
Ülkenin tamamında Bakanlıkça belirlenen esaslar doğrultusunda depozito sistemi uygulayan, piyasaya süren/ithalatçı, depozitolu olarak piyasaya sürdükleri ürünler için bu maddenin birinci fıkrasından muaf tutulur. Muafiyet uygulamasında depozito uygulanan miktar esas alınır. Muafiyet uygulanmasına ilişkin esaslar Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelik ile belirlenir.
Depozito
EK MADDE 12- Çevre kirliliğinin önlenmesi amacıyla Bakanlık, belirleyeceği ambalajlar için depozito uygulamasını 1/1/2021 tarihinden itibaren zorunlu tutar. Bu doğrultuda, depozito kapsamındaki ambalajlı ürünlerin satışını gerçekleştiren satış noktaları depozito uygulaması toplama sistemine katılım sağlamakla yükümlüdür.
Depozito sisteminin uygulanmasına yönelik usul ve esaslar Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.
Poşet ücreti
EK MADDE 13- Kaynakların verimli yönetimi ve plastik poşetlerden kaynaklanan çevre kirliliğinin önlenmesi amacıyla plastik poşetler satış noktalarında kullanıcıya veya tüketiciye ücret karşılığı verilir. Uygulanacak taban ücret 25 kuruştan az olmamak üzere Bakanlıkça oluşturulacak komisyon aracılığı ile belirlenir ve her yıl için güncellenir.
Bu maddedeki düzenlemelere ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça belirlenir.”
Çevre Kanuna ekli (1) sayılı liste aşağıdaki gibidir;
| (I) SAYILI LİSTE GERİ KAZANIM KATILIM PAYI TUTARI |
|||
| Ürün Cinsi | Tutar | ||
| Plastik poşet (Plastik alışveriş torbaları) | 15kr./adet | ||
| lastik (Binek araç) | 2 Tl/adet | ||
| lastik (Otobüs, kamyon, kamyonet, yükleyici ve kazıcı lastikleri ve diğerleri) | 4 Tl/adet | ||
| lastik (İş makinası lastikleri) | 10 Tl/adet | ||
| Dolgu lastikler | 5 Tl/adet | ||
| Akümülatör (Kurşun asitli olanlar) | 20 kr./kg | ||
| Akümülatör (Nikel kadmiyumlu olanlar) | 50 kr./kg | ||
| Akümülatör (Diğerleri) | 5 kr./kg | ||
| Çinko karbon piller | 2 Tl/kg | ||
| Alkali silindirik piller | 2 Tl/kg | ||
| Alkali düğme piller | 3 Tl/kg | ||
| Düğme piller çinko-hava ve gümüş oksitli | 10 Tl/kg | ||
| lityum düğme piller | 10 Tl/kg | ||
| lityum silindirik şarjlı ve primer pil çeşitleri (Araç bataryaları hariç) | 5 Tl/kg | ||
| Otomotiv pilleri (Kurşun içerenler hariç) | 15 Tl/kg | ||
| lityum içeren araç bataryaları | 15 Tl/kg | ||
| Diğer şarjlı piller | 5 Tl/kg | ||
| Madeni yağ | 50 kr./kg | ||
| Bitkisel yağ | 10 kr./kg | ||
| Elektrikli ve elektronik eşya: Televizyon/Monitör | 20 kr./kg | ||
| Elektrikli ve elektronik eşya: Bilişim telekomünikasyon ekipmanları (Televizyon ve monitörler hariç) | 20 kr./kg | ||
| Elektrikli ve elektronik eşya: Aydınlatma ekipmanları | 10 kr./adet | ||
| Elektrikli ve elektronik eşya: Küçük ey aletleri ve diğerleri | 20 kr./kg | ||
| Elektrikli ve elektronik eşya: Beyaz eşyalar (Buzdolabı/Soğutucular/İklimlendirme cihazları hariç) | 25 kr./kg | ||
| Elektrikli ve elektronik eşya: Buzdolabı/Soğutucular/îklimlendirme cihazları | 30 kr./kg | ||
| İlaç | 1 kr./kutu veya şişe | ||
| Ürün Cinsi | Kg Başma Alınacak Tutar (kr.) | Adet Başına Alınacak Tutar (kr.) | |
| PLASTİK AMBALAJ | |||
| İçecek Ambalajları (Adet) | |||
| 0,33 litreye kadar | 1 | ||
| 0,3301-0,75 litre arası | 2 | ||
| 0,7501-1,5 litrearası | 3 | ||
| 1,501 litre üzeri | 4 | ||
| Diğerleri (Poşet Hariç) (kg) | 40 | ||
| METAL AMBALAJ | |||
| İçecek Ambalajlan (Adet) | 3 | ||
| Diğerleri (kg) | 50 | ||
| KOMPOZİT AMBALAJ | |||
| Kâğıt-Karton Ağırlıklı Kompozit İçecek Ambalajları (Adet) | |||
| 0,25 litreye kadar | 1 | ||
| 0,2501-0,5 litrearası | 2 | ||
| 0,501 litre üzeri | 4 | ||
| Diğerleri (kg) | 50 | ||
| KAĞIT KARTON AMBALAJ (kg) | 20 | ||
| CAM AMBALAJ | |||
| İçecek Ambalajları (Adet) | |||
| 0,25 litreye kadar | 1 | ||
| 0,2501-0,5 litre arası | 2 | ||
| 0,501-1 litre arası | 3 | ||
| 1,01-5 litre arası | 4 | ||
| 5,01 litre üzeri ‘ | 10 | ||
| Diğerleri (kg) | 10 | ||
| AHŞAP AMBALAJ | |||
| AHŞAP AMBALAJ (Adet) | 10 | ||