Yer Altı Maden İşletmelerinde Çalışan Personel Ücretlerinde İstisna

Gelir Vergisi Kanunu’nun 23’üncü maddesinde, “Toprak altı işletmesi halinde bulunan madenlerde cevher istihsali ve bununla ilgili diğer bütün işlerde çalışanların münhasıran yer altında çalıştıkları zamanlara ait ücretleri” gelir vergisinden istisna tutulmuştur. Yer altında çalışılan zamanların tespiti önem arz etmektedir.

Geçerliliği kalmayan 105 Seri Numaralı Gelir Vergisi Genel Tebliğinde, istisnanın uygulanması bakımından bir günün birkaç saatinde bile toprak altında çalışılmasının yeterli olacağı belirtilmişti. Ancak bu tebliği yürürlükten kaldıran 128 ve konuyu detaylandıran 135 Seri Numaralı Gelir Vergisi Genel Tebliğlerinde, yer altında çalışan işçi, mühendis, jeolog, topoğraf gibi cevher istihsali ve bununla ilgili bütün işlerde çalışan hizmet erbabının sadece yer altında çalıştıkları süreye isabet eden ücret, ikramiye ve benzeri nitelikteki ödemelerin istisna edilebileceği açıklanmıştır.

Hafta tatili ve genel tatil günlerinden yer altında geçen zamana isabet eden süreler orantılı olarak istisna süreye dahil edilecektir. Bunun dışındaki izin günlerine isabet eden ücretler ise istisna kapsamına dahil edilmeyecektir.

Ayrıca, verilen özelgelerde, gelir vergisine tabi olan ücretin sigorta primi veya gelir vergisine tabi olmayan ücretin sigorta primi ayrımı yapılmaksızın, ücretin tamamı üzerinden kesilen sigorta priminin, gelir vergisi matrahının tespitinde vergiye tabi ücretten indirilmesinin mümkün olduğu belirtilmiştir.

Damga Vergisi Kanunu’na ekli II sayılı listenin III/3 bendinde, “Toprakaltı işletmesi halinde bulunan madenlerde cevher istihsali ve bununla ilgili diğer bütün işlerde çalışan işçilerin yeraltındaki çalıştıkları günlere ait ücretleri ve primlerinin ödenmesinde düzenlenen kağıtlar” sayıldığından, bu kağıtlar damga vergisinden istisna edilmiştir.

Yer altında fiili olarak çalışılan sürelerle ilgili gelir vergisi istisnası uygulandığı için, personelin maden sahasına girişlerinin yanısıra yer altına giriş ve çıkış saatlerini tespit eden çizelgelerin tutulması ve gerektiğinde ibraz edilmesi büyük önem taşımaktadır.

Bu açıklamalara göre hazırlanan tablo aşağıda yer almaktadır.

 

YER ALTINDA ÇALIŞILAN SÜRE HESABI (AYLIK)
Aylık bürüt ücret  8.000,00
Yan ödeme  1.000,00
Toplam brüt ücret  9.000,00
Bir günlük çalışma süresi (saat)           6,00
Bir haftalık çalışma süresi (saat)        30,00
Bir aylık çalışma süresi (saat)      120,00
Bir saatlik ücret tutarı        75,00
Yer altında çalışılan süre (saat)        90,00
Bu süreye isabet eden ücret  6.750,00
Vergiden istisna edilecek tutar  6.750,00
Vergiye tabi tutulacak ücret tutarı  2.250,00
Sigorta primi işçi  1.260,00
İşsizlik primi işçi        90,00
Gelir Vergisi Matrahı      900,00
Gelir Vergisi      135,00
Damga Vergisi        17,08
Kesinti toplamı  1.502,08
Net ele geçen  7.497,92

 

Personele avans verilmesi halinde istisna uygulanmayacak, ay sonunda yer altında geçen süreler hesaplanarak bu sürelere ilişkini ücretler istisna tutularak muhtasar beyannamede beyan edilecektir.

Hüseyin DEMİR

Yeminli Mali Müşavir

Share: