Hastane muhasebesi, bir hastanenin finansal durumunu ve işletme sonuçlarını tespit etmek amacıyla yararlı olan tarihsel ve öngörülen ekonomik verileri toplayan, ileten ve yorumlayan özel bir muhasebe sistemidir. Bir hastanenin faaliyetleri ile ilgili faydalı bilgiler, tarihsel olaylar öngörülen istatistiksel bir formla sunulur.
Hastaneler kar amacı gütmeyen kurumlar olduğu için, kamu sermayesine sahip değillerdir. Elbette bir hastane bazı kanunlar uyarınca isterse hesaplarını koruyabilir.
Genel olarak hastane gelirini, abonelikler, bağışlar, vakıflardan gelen paralar, devletten alınan hibe oluşturur. Ayrıca hasta ücretleri, ameliyat paraları, özel tedavi, özel ilaçlar gibi başka gelirler de olabilir. Gelirler için ayrı kayıtlar tutulmalı ve günlük toplam da hesap edilmelidir.
Hastane muhasebesi, sağlık işletmesi dışındaki kurumlara gelir ve giderler başta olmak üzere hastanenin finansal yapısını açıklamayı amaçlayan özel bir muhasebe türüdür. Sağlık hizmetleri sürekli değişen yasa ve koşullara sahiptir.
Sağlık hizmetleri endüstrisinde, kalitesiz muhasebe hastanenin karına zarar verecek çok fazla riski de beraberinde getirir. Bu nedenle uygun muhasebe ve defter tutma hastanelerin mali sağlığının ve performansının ayrılmaz bir parçasıdır.
Hastane Muhasebesi Nasıl Yapılır ?
Hastane muhasebesi yapımı, farklı türde raporlar ve bilgiler içerir. Genel bilgiler, kar ve zarar hesabı veya gelir ve gider hesabı olarak bilinen mali tablo ve bilanço yardımıyla sunulur. Bu muhasebede 2 temel bilgi türü mevcuttur.
- Bilanço; hastanenin finansal durumu ile ilgili bilgileri raporlar. Bilanço hastanenin varlık ve yükümlülükleri açısından bir ölçüdür. Bilanço formu içerisinde varlıkların, yükümlülüklerin ve net değerlerin mali durumu gösterilir.
- Gelir ve gider tablosu; faaliyet sonuçlarına ilişkin bilgileri raporlar. Hastanenin önceki yıllar ile içerisinde bulunulan yılın bütçe karşılaştırmasını yapar. Tablonun içerisinde sermaye harcamaları, gelir giderler ve ayarlamalar bulunur. Ayarlamalar içerisinde devletten alınan hibe, silinen hasta hesaplarından tahsilat, ertelenmiş giderler gibi kalemler bulunabilir.
Hastane muhasebesi defterinde bilanço ve gelir gider tablosu dışında, abonelik kaydı da tutulur. Bu, bağış ve abonelik gibi tahsilatların kaydedilmesi için tutulur. Ayrıca ek olarak yatırım defteri de tutulabilir. Bu deftere ise yatırım türleri, bunların alım satımı, alınan faizi gibi durumlar kayıt edilir.
Genel olarak bir hastanenin gelirlerini vakıflardan ve özel kişilerden gelen bağışlar, abonelikler, hükümetten alınan hibeler oluşturur. Ayrıca hasta ve ameliyat ücretleri, özel tedavi ve ilaçlar gibi gelirler de olabilir. Benzer şekilde bir hastanenin giderlerini ise hayır işleri, tıbbi yardımlar, kira, baskı ve kırtasiye işlemleri oluşturur. Hastane muhasebesi bu gibi durumları kayıt altına almak için önemidir.
Gelir ve gider tablosu ve bilanço için ayrı ayrı defterler tutulmalıdır. Ayrıca bağış, abonelik ve tahsilatların tutulduğu Abonelik Kaydı defteri ve alım satımların, yatırımların bulunduğu Yatırım defteri de tutulmalıdır.
Hastaneler, mali performansı gösteren mali raporlar ve belgeler hazırlamalıdır. Bu raporlar, nakit akışlarını, bilançoları ve işlem tablolarını, net varlıklardaki değişiklikleri içermektedir. Performans raporlama, hastane mütevelli heyetleri, üst düzey yöneticiler ve genel halk için önemli bilgiler sağlar.
Hastane muhasebesi yapımı iki başlıkta incelenebilir: Bilanço ve Gelir – Gider. Bilanço; hastane finansal durumunu raporlar. İçerdiği bilanço tablosu ise varlıkların ve net değerlerin mali durumlarını gösterir.
Gelir – gider tablosu ya da beyanı; aya ay ve yıl yıl hastanenin para akışını raporlar. Bu rapor karşılaştırması kolay olacak şekilde düzenlenmelidir. Gelir gider tablosunun alt başlığı olan sermaye harcaması, arazi, bina, mobilya ve ekipman alımı için yapılan tüm harcamalardır. Bu harcamanın faydası uzun vadelidir.