Konu: Bağış adı altında yapılan ödemenin gerçekte peçeleme yoluyla kâr payı dağıtımı niteliğinde olup olmadığı – Kurum kazancından indirim konusu yapılabilirliği–
Olayın Özeti:
Bir anonim şirket, ilişkili bulunduğu holdingin hâkim ortağı konumundaki bir vakıf üniversitesine 2018 yılında yüksek tutarda bağış yapmıştır.
Vergi inceleme raporunda bu ödemenin gerçekte bağış değil, kâr payı dağıtımının bağış görünümü altında gizlenmesi (peçeleme) olduğu belirtilmiş; böylece hem kurumlar vergisi matrahının azaltıldığı hem de kâr payı stopajının önlendiği tespit edilmiştir.
Ayrıca 7143 sayılı Kanun kapsamında yapılan matrah artırımı tutarının kanunen kabul edilmeyen gider (KKEG) sayılması gerektiği ifade edilmiştir.
Yargılama Süreci:
İlk Derece Mahkemesi:
- Üniversitenin ayrı tüzel kişiliğe sahip olduğu, bağışın mevzuata uygun yapıldığı ve kanunların bu bağışlara indirim hakkı tanıdığı gerekçesiyle bağışa ilişkin cezalı vergiyi kaldırdı.
- Ancak matrah artırımı giderinin reddine ilişkin kısmı hukuka uygun buldu.
Bölge İdare Mahkemesi:
- İlk derece kararını onaylayarak istinaf başvurusunu reddetti.
Danıştay 9. Daire:
- Vergilendirmede ekonomik yaklaşım ilkesine dikkat çekerek işlemlerin gerçek mahiyeti esas alınmalıdır dedi.
- Şirketin uzun yıllar boyunca ortaklarına kâr payı dağıtmamasına rağmen, aynı dönemde ilişkili vakıf üniversitesine düzenli ve yüksek tutarlı bağış yapmasının hayatın olağan akışına aykırı olduğunu belirtti.
- Bu durumun vergiden kaçınma amacı taşıyan peçeleme işlemi olduğunu, dolayısıyla bağışın indirilebilir gider olarak kabul edilemeyeceğini vurguladı.
- Şirketin, bağış adı altında vergiden istisna edilen bir işlemle kâr dağıtımını gizlediği kanaatine varıldı.
Hukuki Değerlendirme:
- Vergi Usul Kanunu’nun 3/B maddesi uyarınca vergiyi doğuran olayın gerçek mahiyeti esas alınır.
- Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 10. maddesi bağış ve yardımların indirimini düzenlese de, bu hükmün vergiyi dolanmak amacıyla kullanılmasına izin verilemez.
- Şirketin ekonomik amacı, kâr elde etmek ve bunu ortaklara dağıtmaktır; bu amaçla ilgisiz şekilde yapılan “bağış” işlemleri iktisadi, ticari ve teknik icaplara aykırı sayılmıştır.
- Peçeleme yoluyla yapılan işlemler, vergi hukukunda geçersiz sayılır ve işlem, gerçek ekonomik mahiyetine göre vergilendirilir.
Sonuç:
- Danıştay, bağışın kâr payı dağıtımı niteliğinde olduğuna hükmetti.
- Bağış tutarının kurum kazancından indirilmesi hukuka aykırı bulundu.
- Davalı idarenin temyiz istemi kabul edildi.
- Bölge İdare Mahkemesi kararı bozuldu ve dosya yeniden karar verilmek üzere geri gönderildi.
- Karar kesin olup oybirliğiyle alınmıştır.