Mükellefler KDV kanunu çerçevesinde belli tutarların üzerindeki iade alacaklarını YMM Raporu veya Vergi İnceleme Raporu tamamlanmadan evvel teminat göstererek elde edebilmektedirler.
Mevzuatımızda Normal teminat, İndirimli Teminat (%4 veya %8 olarak belirlenen) ve Yükseltilmiş teminat olmak üzere üç çeşit teminat uygulaması vardır. Yapılan yeni düzenleme ile indirimli teminat uygulamasından faydalanacak olan mükelleflere sertifika alma zorunluluğu getirilmiş olup bu sertifikaya İndirimli Teminat Uygulama Sertifikası (İTUS) denilmektedir.
Genel Uygulama Tebliği ile yapılan düzenlemeye istinaden iade talebi olan mükellefler belirlenen şartları taşımaları halinde Vergi Dairesi Başkanlıklarına başvurarak kendilerine İndirimli Teminat Uygulama Sistemi (İTUS) Sertifikası verilmesini talep edebilirler. Kendilerine İTUS sertifikası verilen mükellefler ise teminat karşılığı talep edecekleri iadelerde indirimli teminat (%4 veya %8) sunarak, iadelerini alabileceklerdir.
A- Kimler İtus Sertifikası Alabilmektedirler:
İTUS sertifikası alabilmek için tüm mükelleflerin Genel Şartları ve kategorize edilen gruplar itibariyle Özel Şartları sağlamaları gerekmektedir. İmalatçı ve imalatçı-ihracatçılar, diğer ihracatçılar veya diğer iade hakkı doğuran işlemleri yapan mükellefler bakımından özel şartlar ayrı ayrı belirlenmiştir. Dış ticaret sermaye şirketleri ile sektörel dış ticaret şirketlerinin İTUS sertifikası alabilmeleri için genel şartları taşımaları yeterlidir ayrıca özel şartlar aranmamaktadır.
B- Genel Şartlar:
Mükelleflerin başvuru tarihinden önceki son üç takvim yılı içinde;
- Vergi mükellefiyetinin bulunması,
- Mücbir sebep sayılan haller dışındaki nedenlerle, defter ve belgelerin ibrazından imtina edilmemiş olması,
- Gelir veya kurumlar vergisi, geçici vergi, gelir vergisi stopajı, ÖTV ve KDV (tevkifat hariç) uygulamalarından her birine ait beyanname verme ödevinin her bir vergi türü itibarıyla ikiden fazla aksatılmamış olması (süresinden sonra kendiliğinden verilen beyannameler hariç),
- Sahte belge veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge düzenleme veya kullanma fiili nedeniyle özel esaslara tabi tutulmamış veya tutulmuşsa genel esaslara dönülmüş olması,
- Cari takvim yılı da dahil olmak üzere son iki takvim yılına ilişkin tam tasdik sözleşmesi bulunması,
Yine başvuru tarihi itibarıyla;
- KDV iade taleplerinde özel esaslara tabi olmayı gerektiren bir durumunun bulunmaması,
- Ödenmesi gereken vergi borcunun bulunmaması (vergilerin tecil edilmiş olması bu şartın ihlali sayılmaz).
- Sertifika başvurusundan önceki, iade talebinin bulunduğu birbirini izleyen son beş vergilendirme dönemi itibarıyla haklarında yazılmış YMM ve/veya vergi inceleme raporlarının olumlu olması, Şeklinde belirlenmiştir.
C- Özel Şartlar:
1-) İhracat İstisnası Kapsamındaki İade Talepleri Bakımından İmalatçılar ve İmalatçı- İhracatçılar İçin Geçerli Olan Özel Şartlar
Genel şartlara ek olarak;
- İlgili sicile kayıtlı olunması,
- Ödenmiş sermayelerinin veya son bilançolarında kayıtlı ATİK’lerinin (gayrimenkuller hariç) amortisman düşülmeden önceki toplam tutarı 100.000 TL’yi aşması,
- Üretim kapasitesi ile bu kapasitenin gerektirdiği iktisadi kıymetlere sahip olduğu kapasite raporuyla teyit edilmesi,
- İmalat işinde 20 veya daha fazla işçi çalıştırılması olarak belirlenmiştir. (İşçi sayısının tespitinde bizzat imalat işinde çalışan işçiler dikkate alınır. Bunlar dışında kalan yönetici, büro personeli ve muhasebeci gibi personel dikkate alınmaz. Hesaplamada, ihracatın gerçekleştiği dönemden önceki 12 aylık ortalama esas alınır.)
2-) İhracat İstisnası Kapsamındaki İade Talepleri Bakımından Diğer İhracatçılar (Hizmet İhracatı Yapanlar Hariç) İçin Geçerli Olan Özel Şartlar
Genel şartları taşıyan mükelleflerden;
- Son üç takvim yılı itibarıyla yıllık 4 milyon ABD Doları veya,
- Son beş takvim yılı itibarıyla yıllık iki milyon ABD Doları ve üzerinde ihracat yapanlara,
Bu şartları sağladıkları tarihi takip eden yılbaşından itibaren geçerli olmak üzere İTUS sertifikası verilir.
3-) Diğer İade Hakkı Doğuran İşlemler Bakımından Geçerli Olan Özel Şartlar
Yukarıdaki kapsama girmeyen diğer bütün mükellefler için geçerli olan özel şartlar;
Başvuru tarihinden önce vergi dairesine verilmiş olan son yıllık kurumlar vergisi veya gelir vergisi beyannamesinin ekinde yer alan bilânçoya göre en az;
- Aktif toplamı 40.000.000 TL,
- Maddi duran varlıkları toplamı 10.000.000 TL,
- Öz sermaye tutarı 20.000.000 TL,
- Net satışları 50.000.000 TL,
Cari yıl dahil, başvuru tarihinden önceki takvim yılında vergi dairesine verilmiş muhtasar beyannamelere göre aylık ortalama çalıştırılan kişi sayısı 50 veya daha fazla, (Hesaplamada işlemin gerçekleştiği dönemden önceki 12 aylık ortalama esas alınır.)
D- İTUS Uygulamasına Göre İade Taleplerinin Yerine Getirilmesi
İTUS sertifikasına sahip mükelleflerin iade talepleri; iadenin teminat karşılığında talep edilmesi halinde, iade miktarının 5.000,00 TL’yi aşması durumunda belirlenen sınırı aşan kısmının (% 8)’i (dış ticaret sermaye şirketleri ve sektörel dış ticaret şirketleri için %4’ü) için teminat alınarak yerine getirilecektir.
Teminat, aksi belirtilmedikçe, iadenin yapıldığı tarihten itibaren altı ay içinde ibraz edilecek YMM raporu ile çözülür. Bu süre içerisinde YMM raporu ibraz edilmemesi halinde veya mükellefin talep etmesi durumunda teminat VİR sonucuna göre çözülür. İTUS sertifikasının iptalini gerektiren bir neden olmadığı sürece, sonraki iade taleplerinde indirimli teminat uygulaması devam edecek olup YMM raporunun da yine altı ay içinde ibraz edilmesi gerekecektir.