Normalleşme desteğinden faydalanabilmek için, 01/07/2020 tarihinden önce; kısa çalışma ödeneğine başvurmuş ve kısa çalışma ödeneğindan faydalanmış olmak veya yine 01/07/2020 tarihinden önce işçisini nakdi ücret desteğinden faydalandırmış olması gerekmektedir.
Bu işyerleri kısa çalışma ödeneğini sonlandırarak veya işçisini nakdi ücret desteğinden çıkararak haftalık normal çalışmaya başlatması halinde 31/12/2020 tarihini geçmemek üzere kısa çalışma ödeneğinin sona erdiği ayı takip eden aydan itibaren 3 ay süreyle kısa çalışma ödeneğinden veya nakdi ücret desteğinden faydalandırılan günlerin aylık ortalama gün sayısı üzerinden her işçisi için ayrı ayrı 1.103,63 TL’ye kadar, işverenin her ay Sosyal Güvenlik Kurumuna ödeyecekleri tüm primlerden mahsup edilmek suretiyle işverene prim desteği sağlanabilmektedir.
Burada dikkat çekmek istediğimiz bir süre bulunmaktadır. İşverenin kısa çalışma ödeneğini veya nakdi ücret desteğini sonlandırdığı ayı takip eden aydan itibaren başlamak üzere 3 aylık destekten faydalanma hakları bulunmaktadır. Ancak Kanunda desteğin 01/08/2020 tarihinden sonra uygulanacağını hüküm altına alındığından, bu sebeple;
- Mayıs/2020 döneminde kısa çalışma ödeneğini veya nakdi ücret desteğini sonlandıranlar, sadece Ağustos/2020 döneminde,
- Haziran/2020 döneminde kısa çalışma ödeneğini veya nakdi ücret desteğini sonlandıranlar, Ağustos-Eylül/2020 dönemlerinde,
- Temmuz/2020 döneminde kısa çalışma ödeneğini veya nakdi ücret desteğini sonlandıranlar, Ağustos-Eylül-Ekim/2020 dönemlerinde,
- Daha sonraki aylarda kısa çalışma ödeneğini veya nakdi ücret desteğini sonlandıranlar ise kısa çalışma ödeneğini veya nakdi ücret desteğini sonlandırdıkları ayı takip eden aydan başlamak üzere 31.12.2020 tarihini geçmemek üzere 3 ay süre ile destekten faydalanabileceklerdir.
Destekten faydalanabilmek için haftalık normal çalışma süresine dönülmesinin yanında birde, işveren sisteminden ilgili çalışanların tanımlamaları yapılması gerekmektedir.
Önemli diğer bir husus ise destekten faydalandırılacak ortalama günden arta kalan günler için ise hiçbir teşvik ve indirimden faydalanılamayacaktır. Yani arta kalan günler için hiçbir kanun seçilmeden kanunsuz bildirim yapılacaktır. Bu açıdan faydalanılacak ortalama destek gününün sağlayacağı desteğin diğer teşvik ve indirimler ile karşılaştırılması ve en çok faydanın sağlanacağı kanunun seçilmesi önem arz etmektedir.
Diğer önemli bir konu ise SGK prim borcu olan işverenlerde bu destekten faydalanabilecektir.
27.08.2020 tarihinde yayımlanan Genelgede 4447 Sayılı Kanunun Geçici 26. Maddesinde yer alan prim desteğinden yararlanılmasına ilişkin usul ve esaslar özetle şöyledir:
- 4447 sayılı Kanunun geçici 23 üncü maddesi kapsamında 1/7/2020 tarihinden önce kısa çalışma başvurusunda bulunan özel sektör işyerlerinde kısa çalışma ödeneğinden yararlanan sigortalıların işyerindeki kısa çalışmasının sona ererek aynı işyerinde haftalık normal çalışma sürelerine dönmeleri,
- 4447 sayılı Kanunun geçici 24 üncü maddesi kapsamında 1/7/2020 tarihinden önce başvuruda bulunarak nakdi ücret desteğinden yararlanılması ve nakdi ücret desteğinden yararlanan sigortalı için haftalık normal çalışma süresine dönülmesi,
*Bu madde ile prim desteğinden aşağıdaki örnekteki gibi her işçi ayrı ayrı bağımsız olarak değerlendirilmektedir.
Örnek 1: Koronavirüs (Covid-19) kaynaklı zorlayıcı sebep gerekçesiyle kısa çalışma kapsamında (A) Ltd. Şti’de toplam 50 sigortalının kısa çalışma ödeneğinden yararlandığı, bu sigortalılardan 30’unun (A) Ltd. Şti’deki kısa çalışmasının sona ererek, haftalık normal çalışma süresine döndüğü varsayıldığında, diğer 20 sigortalının bu işyerindeki kısa çalışması devam etse bile, kısa çalışması sona ererek haftalık normal çalışmaya dönen 30 sigortalıdan dolayı kanunda aranılan diğer şartlar sağlanmak kaydıyla bu destekten yararlanılabilecektir. Kısa çalışma ödeneğinden/nakdi ücret desteğinden yararlanan sigortalılara ilişkin bilgiler Türkiye İş Kurumunca Sosyal Güvenlik Kurumuna web servis aracılığıyla sağlanacaktır.
Prim desteğinden yararlanma süresi, 4447 sayılı Kanunun geçici 26 ncı maddesinde yer alan destekten, kapsama giren sigortalılardan dolayı 31/12/2020 tarihini geçmemek üzere kısa çalışmanın/nakdi ücret desteğinin sona erdiği tarihi takip eden aydan itibaren üç ay süreyle her bir ay için;
- Kısa çalışma ödeneği alan her bir sigortalı için kısa çalışma ödeneği aldığı aylık ortalama gün sayısı,
- Nakdi ücret desteğinden yararlanan her bir sigortalı için nakdi ücret desteği aldığı aylık ortalama gün sayısı,
Kadar yararlanılacaktır.
Örnek 1: Destek kapsamına giren sigortalı (H)’nin 2020/Mayıs-Haziran ve Temmuz aylarında kısa çalışma ödeneğinden yararlandığı, sigortalının çalıştığı işyerindeki kısa çalışmasının 10/7/2020 tarihinde sona erdiği ve haftalık normal çalışma sürelerine dönüldüğü, bu sigortalının kısa çalışma ödeneği aldığı aylık ortalama gün sayısının 12 olduğu varsayıldığında; ilgili maddede belirtilen şartlar sağlanmak kaydıyla sigortalı (H) için 2020/Ağustos, Eylül ve Ekim aylarında 12’şer gün bu destekten yararlanılacaktır.
4447 sayılı Kanunun geçici 26 ncı maddesinde yer alan prim desteğinden yararlanılabilmesi için 07252 kanun numarası seçilmek suretiyle düzenlenmiş olan aylık prim ve hizmet belgesinin/muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin Kuruma verilmiş olması gerekmektedir.
Örnek 2: Destek kapsamına giren sigortalı (B)’nin kısa çalışma ödeneğinden yararlandığı işyerindeki kısa çalışmasının 10/6/2020 tarihinde sona erdiği ve haftalık normal çalışma süresine dönüldüğü varsayıldığında, destek uygulamasının 1/8/2020 tarihinde yürürlüğe girmiş olması nedeniyle sigortalı (B) için bu destekten kanunda aranılan diğer şartlar sağlanmak kaydıyla 2020/8. ve 9. aylarda/dönemlerde yararlanılabilecektir.
Örnek 3: Destek kapsamına giren sigortalı (Z)’nin kısa çalışma ödeneğinden yararlandığı işyerindeki kısa çalışmasının 10/5/2020 tarihinde sona erdiği ve haftalık normal çalışma süresine dönüldüğü varsayıldığında, destek uygulamasının 1/8/2020 tarihinde yürürlüğe girmiş olması nedeniyle sigortalı (Z) için bu destekten kanunda aranılan diğer şartlar sağlanmak kaydıyla sadece 2020/8. ay/dönem için yararlanılabilecektir.
Örnek 4: Destek kapsamına giren sigortalı (V)’nin kısa çalışma ödeneğinden yararlandığı işyerindeki kısa çalışmanın 11/8/2020 tarihinde sona ererek haftalık normal çalışma süresine dönüldüğü, bu sigortalıdan dolayı 2020/Eylül ayında kısa çalışma ödeneği aylık ortama gün sayısı kadar bu destekten yararlanıldığı, ancak sigortalının 1/10/2020 tarihinde işyerinden ayrılarak 2/11/2020 tarihinde aynı işyerinde yeniden işe başladığı varsayıldığında, işveren bu sigortalıdan dolayı kalan iki aylık sürede (2020/Kasım ve Aralık) kısa çalışma ödeneği alınan aylık ortalama gün sayısı kadar bu destekten yararlanabilecektir. Kısa çalışma/nakdi ücret desteği uygulamasından yararlanmaya başlama nedeniyle destek uygulaması kesilmişse söz konusu uygulamalardan yararlanma süresi sona erdiğinde kalan süre kadar destekten yararlanılacaktır.
Örnek 5: Kısa çalışma başlama tarihi 20/4/2020, bitiş tarihi 20/7/2020 ve aylık ortalama gün sayısı 22 olan bir sigortalı için 2020/Ağustos, Eylül ve Ekim ay/dönemleri için 3 ay süreyle destekten yararlanılması mümkündür. Bu sigortalı için 2020/Ağustos ve Eylül ayları/dönemleri için destekten yararlanıldıktan sonra 1/10/2020 tarihinden itibaren kısa çalışma ödeneği hak sahipliği belirlenmiş ise 2020/Ekim ayı/dönemi için hak kazanılan destek kısa çalışma başladığı için askıya alınacaktır. Kısa çalışma ödeneği 30/10/2020 tarihinde sona ermiş ve işveren tarafından da 2020/Kasım ayı/dönemi için tekrar ilgili adına destekten yararlanılması talep edilmiş ise kalan bir aylık süre için söz konusu destekten yararlanılması mümkün olacaktır.
İşsizlik Sigortası Fonundan Karşılanacak Prim Desteği Tutarı
Örnek 1: Destek kapsamına giren sigortalı (M)’nin 2020/Ağustos, Eylül ve Ekim ayları için destekten yararlanacağı, ilgili aylarda kısa çalışma ödeneği aldığı aylık ortalama gün sayısının 20 olduğu ve bu aylarda prim ödeme gün sayısının 30, prime esas kazancının da 3.000,00 TL olduğu varsayıldığında;
Her ay için;
3.000,00 * % 37,5 = 1.125 TL destek öncesi işverence ödenmesi gereken sigorta primi ve işsizlik sigortası primi tutarı,
20* 98,10= 1.962 * % 37,5=735,75 TL destekten yararlanılacaktır.
Bu durumda, destek sonrası işveren tarafından ödenmesi gereken prim tutarı; 1.125-735,75 = 389,25 TL olacaktır.
Aylık Ortalama Gün Sayısının Hesaplanması ve İlgili İşlemler
Örnek 1: Dışsal zorlayıcı sebep gerekçesiyle 1/4/2020-30/5/2020 tarih aralığında Nisan ayında 20 gün Mayıs ayında da 20 gün ödeme yapılan bir sigortalı için Kısa Çalışma Süresi Gün Sayısı 53 (30/5/2020-1/4/2020-7+1), Kısa Çalışma Ödeneği Ödeme Gün Sayısı 40 (20+20) ve Kısa Çalışma Ödeneği Aylık Ortalama Gün Sayısı da 23 (40*30/53) olarak hesaplanır. Söz konusu sigortalı için bitiş tarihi olarak da 30 Mayıs 2020 tarihi esas alınır.
Örnek 2: Nisan ayında 10 gün Mayıs ayında da 20 gün ve Haziran ayında da 20 gün süreyle ödeme yapılan bir sigortalı için Nakdi Ücret Desteği Süresi Gün Sayısı 75 (30/6/2020-17/4/2020+1), Nakdi Ücret Desteği Ödeme Gün Sayısı 50 (10+20+20) ve Nakdi Ücret Desteği Aylık Ortalama Gün Sayısı da 20 (50*30/75) olarak hesaplanır. Söz konusu sigortalı için bitiş tarihi olarak da 30 Haziran 2020 tarihi esas alınır.
Örnek 3: 10 Haziran ile 30 Haziran arasında 21 gün nakdi ücret desteği/kısa çalışma ödeneği ödenmiş sigortalı için Aylık Ortalama Gün Sayısı 21 gün olarak, bitiş tarihi ise 30 Haziran 2020 tarihi olarak esas alınır.
Örnek 4: 1/4/2020 tarihi ile 30/5/2020 tarih aralığında Nisan ayında 20 gün Mayıs ayında da 20 gün kısa çalışma ödeneği, 1 Haziran ile 30 Haziran aralığında ise 21 gün süreyle nakdi ücret desteği ödemesi yapılan sigortalı için kısa çalışma süresi (53) ile nakdi ücret desteği süresi (30) gün sayısı toplamı 83 (53+30), ödeme gün sayısı toplamı ise 61 (40+21) olarak hesaplanır. Bu durumda Aylık Ortalama Gün Sayısı 22 (61*30/83) olarak hesaplanacaktır. Söz konusu sigortalı için bitiş tarihi olarak da 30 Haziran 2020 tarihi esas alınır.
Aylık Ortalama Gün Sayısının küsuratlı çıkması halinde, yarıma kadar kesirler dikkate alınmaz, yarım ve üzerinde olan kesirler ise tama iblağ edilir. Buna göre, aylık ortalama gün sayısının küsurat kısmı 0,01 ila 0,49 arasında ise 0 (sıfır) olarak dikkate alınır, 0,50 ila 0,99 arasında ise tama iblağ edilir.
Aynı ayda birden fazla işyerinde çalışıyorken kısa çalışma ödeneği/nakdi ücret desteği uygulamasından yararlanılan sigortalılar için hesaplanan Aylık Ortalama Gün Sayısı kadar her iki işveren de teşvik hükümlerinden yararlanabilir.
4447 sayılı Kanunun geçici 26 ncı maddesinde yer alan destekten yararlanan işverenler, bu teşvikten yararlanılan ayda aynı sigortalı için 5510 sayılı Kanunda ve diğer kanunlarda yer alan diğer sigorta primi indirimi, teşvik ve desteklerden yararlanamaz.
Bu durumda, üç aylık destek süresinde destek kapsamına giren sigortalıdan dolayı kısa çalışma ödeneğinden/nakdi ücret desteğinden yararlanılan aylık ortalama gün sayısı kadar bu destekten yararlanılabileceğinden, ilgili ayda 07252 kanun numarası seçilmek suretiyle düzenlenmiş olan aylık prim ve hizmet belgesinde/muhtasar ve prim hizmet beyannamesinde bildirilen sigortalının ayın kalan çalışma günlerinin kanun numarası seçilmeksizin düzenlenecek aylık prim ve hizmet belgesi/muhtasar ve prim hizmet beyannamesi ile Kuruma bildirilmesi gerekmektedir.
Özel sektör işverenleri, 4447 sayılı Kanunun geçici 26 ncı maddesinde yer alan prim desteğinden yararlanmak için anılan maddede aranılan şartları sağlamaları halinde, destekten yararlanılacak aya ilişkin 07252 kanun numarası seçilerek düzenlenen aylık prim ve hizmet belgesinin/muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin yasal süresinde Kuruma verilip verilmediği, 07252 kanun numarası seçilerek düzenlenen aylık prim ve hizmet belgesinden/muhtasar ve prim hizmet beyannamesinden dolayı tahhakuk edecek primlerin süresinde ödenip ödenmediğine bakılmaksızın söz konusu maddede belirtilen destekten yararlanılabilecektir.