Bilindiği üzere, 26.10.2021 tarihli ve 31640 sayılı Resmî Gazete’ de yayımlanan 7338 sayılı Vergi Usul Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 17’nci ve 18’inci maddelerinde yer alan düzenlemelerle 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 139’uncu ve 140’ıncı maddelerinde değişiklikler yapılmıştır.
Diğer taraftan 7338 sayılı Kanunun 62’nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi ile 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 139’uncu ve 140’ncı maddelerinde değişiklik yapan 17’nci ve 18’inci maddelerinin yürürlük tarihi 01.07.2022 olarak belirlenmiştir.
Buna bağlı olarak, Vergi İncelemelerinde Uyulacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik 28.06.2022 tarih ve 31880 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmış olup söz konusu Yönetmeliğin yürürlük tarihi 01.07.2022 olarak belirlenmiştir.
Vergi İncelemelerinde Uyulacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte yapılan değişiklikler konu başlıkları itibariyle aşağıda özetlenmiştir.
- Yönetmeliğin “İşe Başlama ve İncelemeye Hazırlık” Başlıklı Maddesinde Yapılan Değişiklikler
28/06/2022 tarih ve 31880 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Vergi İncelemelerinde Uyulacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin
1’inci maddesi ile 31/10/2011 tarihli ve 28101 sayılı Resmî Gazete’ de yayımlanan Vergi İncelemelerinde Uyulacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 7’nci maddesinin birinci fıkrasında yer alan “on” ibareleri “beş” olarak değiştirilmiştir.
Bu değişiklikle Yönetmeliğin “İşe Başlama ve İncelemeye Hazırlık” başlıklı 7’nci maddesinde yer verilen işe başlama süresi ile işe başlanılamaması halinde verilecek ek süre 10’ar günden 5’er güne düşürülmüştür.
- Yönetmeliğin “İncelemeye Başlama” Başlıklı Maddesinde Yapılan Değişiklikler
28/06/2022 tarih ve 31880 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Vergi İncelemelerinde Uyulacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin
2’nci maddesi ile Yönetmeliğin “İncelemeye Başlama” başlıklı 9’uncu maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir;
“MADDE 9- (1) Vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlar, inceleme görevinin verilmesinden itibaren en geç on beş gün içinde incelemeye başlarlar. Bu süre içinde incelemeye başlanılamaması halinde durum gerekçeli bir yazı ile bağlı bulunulan birime bildirilir. İlgili birim, incelemeye başlanılamamasını haklı kılan bir mazeretin varlığı halinde en fazla beş gün ilave süre verebileceği gibi inceleme görevini başka bir inceleme elemanına da verebilir.
(2) Vergi incelemesine, vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlar tarafından düzenlenecek “İncelemeye Başlama Bildirimi” ile başlanır. İncelemeye Başlama Bildiriminin bir örneği nezdinde inceleme yapılana, bir örneği vergi incelemesi yapmaya yetkili olanın bağlı bulunduğu inceleme ve denetim birimine, bir örneği ise mükellefin bağlı olduğu vergi dairesine gönderilir.
(3) İncelemeye başlama tarihi, incelemeye başlama bildiriminin düzenlendiği tarihtir.
(4) 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun aramaya ilişkin hükümleri saklıdır.
(5) Vergi incelemesine başlanılmasına ilişkin diğer hususlar, vergi incelemesi yapmaya yetkili olanların bağlı bulundukları birimler tarafından belirlenir.”
şeklinde değiştirilmiştir.
Bu değişiklikle Yönetmeliğin “İncelemeye Başlama” başlıklı 9’uncu maddesinde yer verilen incelemeye başlama süresi 30 günden 15 güne; incelemeye başlanılamaması halinde verilecek ek süre ise 15 günden 5 güne düşürülmüştür.
Yine Yönetmeliğin 9’uncu maddesinde Vergi Usul Kanunundaki düzenlemelere paralel olarak vergi incelemesine, vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlar tarafından düzenlenecek “İncelemeye Başlama Bildirimi” ile başlanılacağı ve incelemeye başlama tarihinin İncelemeye Başlama Bildiriminin düzenlendiği tarih olacağı hüküm altına alınmıştır.
- Yönetmeliğin “Kimlik ibrazı” Başlıklı Maddesinde Yapılan Değişiklikler
28/06/2022 tarih ve 31880 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Vergi İncelemelerinde Uyulacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin
3 üncü maddesi ile Yönetmeliğin “Kimlik İbrazı” başlıklı 10’uncu maddesi;
“MADDE 10- (1) Vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlar yanlarında memuriyet sıfatlarını ve inceleme yetkisini gösteren fotoğraflı resmi bir kimlik bulundururlar ve gittikleri yerde işe başlamadan evvel bu kimliği ilgililere gösterirler.”
şeklinde değiştirilmiştir.
- Yönetmeliğin “İncelemeye Başlama Tutanağının Muhteviyatı” Başlıklı Maddesinde Yapılan Değişiklikler
28/06/2022 tarih ve 31880 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Vergi İncelemelerinde Uyulacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin
4 üncü maddesi ile Yönetmeliğin “İncelemeye Başlama Tutanağının Muhteviyatı” başlıklı 11’inci maddesinde “başlıkta yer alan “tutanağının” ibaresi “bildiriminin” olarak değiştirilmiş, aynı maddenin birinci fıkrasında yer alan “tutanağında” ibaresi “bildiriminde” olarak değiştirilmiş ve aynı fıkranın (a), (e) ve (f) bentleri ise,
“a) İnceleme yapılanın kimlik bilgileri, unvanı, adresi,”
“e) Vergi türü”,
“f) Bildirimin düzenlenme tarihi ve vergi incelemesi yapmaya yetkili olanların imzası ”
şeklinde değiştirilmiştir.
Yapılan bu değişiklikle Yönetmeliğin 11’inci maddesinde “İncelemeye Başlama Bildiriminin Muhteviyatına” ilişkin düzenlemeler yapılmış ve “Vergi türü” ile “Bildirimin düzenlenme tarihi ve vergi incelemesi yapmaya yetkili olanların imzası” bildirimin muhteviyatına dahil edilmiştir.
- Yönetmeliğin “Defter ve Belgelerin Alınması” Başlıklı Maddesinde Yapılan Değişiklikler
28/06/2022 tarih ve 31880 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanan Vergi İncelemelerinde Uyulacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin
5’inci maddesi ile Yönetmeliğin “Defter ve Belgelerin Alınması” başlıklı 12’inci maddesinin dördüncü fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiş, aynı maddeye dördüncü fıkradan sonra gelmek üzere aşağıdaki fıkralar eklenmiş ve diğer fıkra buna göre teselsül ettirilmiştir.
“(4) Mükelleflerin, Bakanlığın elektronik olarak tutulmasına izin verdiği defter ve belgeleri Bakanlık tarafından oluşturulan sistemi kullanmak suretiyle elektronik ortamda ibraz etmesi esastır.”
“(5) Mükellefin işyeri adresi, işyeri adresinin bulunmaması halinde ikametgâh adresi ile inceleme görevi verilenin çalışma yerinin aynı ilde bulunmaması halinde, defter ve belgeler mükellefin işyeri adresi, işyeri adresinin bulunmaması halinde ikametgâh adresinin bulunduğu ildeki dairede teslim alınır. Mükellefin talebi halinde defter ve belgeler inceleme görevi verilenin sürekli çalışma yerindeki dairede de teslim alınabilir. Bu fıkranın uygulanmasında dördüncü fıkra hükmü saklıdır.
(6) Nezdinde inceleme yapılacak olanla temas kurulamaması veya ilgili ile temas kurulmasına rağmen verilen sürede defter ve belgelerin ibraz edilmemesi gibi hallerde inceleme, ilgilinin vergi dairesindeki dosyasında yer alan belgeler, elektronik ortamda tutulmasına izin verilen veriler ve diğer kaynaklardan elde edilen her türlü bilgi ve belgeler ile varsa Başkanlığın risk analizi sonuçlarına dayalı olarak yürütülür.”
Bu değişiklik ile Yönetmeliğin “Defter ve Belgelerin Alınması” başlıklı 12’nci maddesinde yapılan değişiklik doğrultusunda mükelleflerin, Bakanlığın elektronik olarak tutulmasına izin verdiği defter ve belgeleri Bakanlık tarafından oluşturulan sistemi kullanmak suretiyle elektronik ortamda ibraz etmeleri esas kılınmakla birlikte; elektronik ortamda ibrazı mümkün olmayan defter ve belgelerin Yönetmelikteki hüküm çerçevesinde mükellefin işyeri adresi, işyeri adresinin bulunmaması halinde ikametgah adresinin bulunduğu ildeki dairede teslim alınması imkanı da sağlanmıştır.
- Yönetmeliğin “İncelemenin Yapılacağı Yer” Başlıklı Maddesinde Yapılan Değişiklikler
28/06/2022 tarih ve 31880 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Vergi İncelemelerinde Uyulacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin
6’ncı maddesi ile Yönetmeliğin “İncelemenin Yapılacağı Yer” başlıklı 13’üncü maddesi;
“MADDE 13- (1) Vergi incelemeleri esas itibarıyla dairede yapılır.
(2) İncelemeye tabi olanın defter ve belgelerini ibraz etmesi kendisinden yazılı olarak
istenir.
(3) İstenilen defter veya belgeleri belli edilen zamanda mazeretsiz olarak getirmeyenler, bunları ibraz etmemiş sayılırlar. Haklı bir mazeret gösterenlere, defter ve belgelerini daireye getirmeleri için uygun bir süre verilir.
(4) İncelemenin dairede yapılması, vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlar tarafından incelemeye tabi olanın iş yerinde tespit yapılmasına ve çalışmalarda bulunmasına engel değildir.
(5) Mükellef ve vergi sorumlusunun yazılı olarak talepte bulunması ve iş yerinin müsait olduğunun tespit edilmesi halinde, inceleme iş yerinde de yapılabilir.”
şeklinde değiştirilmiştir.
Yapılan bu değişiklikle Yönetmeliğin “İncelemenin Yapılacağı Yer” başlıklı 13’üncü maddesinde Vergi Usul Kanunu’nun 139’uncu maddesine paralel olarak incelemenin esas itibarıyla dairede yapılacağı belirtilmiştir.
- Yönetmeliğin “İnceleme Tutanakları” Başlıklı Maddesinde Yapılan Değişiklikler
28/06/2022 tarih ve 31880 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanan Vergi İncelemelerinde Uyulacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin
7’nci maddesi ile Yönetmeliğin “İnceleme Tutanakları” başlıklı 16’ncı maddesinin üçüncü fıkrası;
“(3) İncelemenin dairede yapıldığı durumlarda, nezdinde inceleme yapılanın işyeri adresi, işyeri adresinin bulunmaması halinde ikametgâh adresi ile vergi incelemesi yapmaya yetkili olanın çalışma yerinin aynı ilde bulunmaması halinde tutanaklar, nezdinde inceleme yapılanın işyeri adresi, işyeri adresinin bulunmaması halinde ikametgâh adresinin bulunduğu ildeki dairede imza edilir. Nezdinde inceleme yapılanın talep etmesi halinde tutanaklar vergi incelemesi yapmaya yetkili olanın sürekli çalışma yerindeki dairede de imzalanabilir. Düzenlenen tutanakların birer nüshasının tutanakları imza edenlere verilmesi zorunludur.”
şeklinde değiştirilmiştir.
Yapılan bu değişiklikle Yönetmeliğin “İnceleme Tutanakları” başlıklı 16’ncı maddesinde yapılan değişiklikle incelemenin dairede yapıldığı durumlarda, nezdinde inceleme yapılanın işyeri adresi, işyeri adresinin bulunmaması halinde ikametgah adresi ile vergi incelemesi yapmaya yetkili olanın çalışma yerinin aynı ilde bulunmaması halinde tutanaklar, nezdinde inceleme yapılanın işyeri adresi, işyeri adresinin bulunmaması halinde ikametgah adresinin bulunduğu ildeki dairede imza edilmesi imkanı da getirilmiştir.
- Yönetmeliğin “Defter Ve Belgelerin İadesi” Başlıklı Maddesinde Yapılan Değişiklikler
28/06/2022 tarih ve 31880 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanan Vergi İncelemelerinde Uyulacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin
8’inci maddesi ile Yönetmeliğin “Defter Ve Belgelerin İadesi” başlıklı 22’nci maddesinin birinci fıkrasına;
“Şu kadar ki, Bakanlık tarafından oluşturulan sistem üzerinden ibraz edilen elektronik defter ve belgeler, ilgili rapor değerlendirme komisyonunun rapora ilişkin nihai değerlendirmesini müteakip en geç otuz gün içerisinde sistemden silinir.”
cümlesi eklenmiştir.
Yapılan bu düzenlemeyle Yönetmeliğin “Defter ve Belgelerin İadesi” başlıklı 22’nci maddesinde Bakanlık tarafından oluşturulan sistem üzerinden ibraz edilen elektronik defter ve belgelerin inceleme tamamlandıktan sonra sistemden silinmesine ilişkin düzenleme yapılmıştır.
Söz konusu Yönetmelik ektedir.