Hatırlanacağı üzere, 21.11.2019 tarih ve 7193 Sayılı Kanun ile mali güce göre vergilendirme ilkesini esas alarak 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanunu’nda yapılan düzenleme ile Türkiye sınırları içinde bulunan ve emlak vergisine esas bina vergi değeri veya Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünce belirlenmiş değeri 5 milyon TL ve bu tutarı aşan mesken nitelikli taşınmazlardan “Değerli Konut Vergisi” alınması öngörülmüş, yeni ihdas edilen Değerli Konut Vergisine ilişkin değerlendirmelerimize 2019/90 sayılı Bültenimizde yer verilmişti.
Bu çerçevede Emlak Vergisi Kanunu’na eklenen 42’nci madde ile değerli konut vergisinin konusu ve istisnası belirlenmiş olup buna göre, Türkiye sınırları içinde bulunan mesken nitelikli taşınmazlardan;
– Bina vergi değeri veya Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünce belirlenen değeri 5.000.000 Türk lirası ve üzerinde olanların değerli konut vergisine tabi olduğu,
– Emlak vergisine esas bina vergi değeri ve ilgili mevzuatının verdiği yetkiye istinaden Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünce yapılan veya yaptırılan değerleme sonucu belirlenmiş değeri 5 milyon TL’nin altında olan konutların ise vergiden istisna olduğu,
hüküm altına alınmıştı.
Bu defa 20 Şubat 2020 tarih ve 31045 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 7221 sayılı “Coğrafi Bilgi Sistemleri ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” ile yine 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanunu’nda yapılan düzenleme ile değerli konut vergisine ilişkin önemli bir takım değişiklikler yapılmış olup yapılan değişiklikler aşağıda özetlenmiştir;
1- Vergi matrahının belirlenme yöntemi değiştirilmiştir
Daha önce değerli konut vergisinin matrahı, “bina vergi değeri” ve “Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünce belirlenen değer” den “yüksek olanı” olarak belirlenmişken, 7221 sayılı Kanunla yapılan değişiklikle, 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanununun; 42’nci maddesinin birinci fıkrasında yer alan “bina vergi değeri veya Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünce belirlenen değeri 5.000.000 Türk lirası ve” ibaresi “29 uncu maddeye göre belirlenen bina vergi değeri 5.000.000 Türk lirasının” şeklinde değiştirilmiştir.
Yapılan bu değişiklikle, değerli konut vergisi matrahının tespitinde, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünce yapılan değerlemelerin dikkate alınması uygulanmasına son verilmiş bunun yerine sadece belediyelerce belirlenen bina vergi değerinin esas alınmasında karar kılınmıştır.
2- Verginin muafiyetleri genişletilmiştir
İlk haliyle Emlak Vergisi Kanunu’nun “Muaflıklar” başlıklı 46’inci maddesine göre;
– Genel ve özel bütçeli idarelerin, belediyelerin ve üniversitelerin,
– Yabancı ülkelerin elçilik ve konsoloslukları ve milletlerarası kuruluşlar ile bunların mensuplarının,
– Türkiye sınırları içinde mesken nitelikli tek taşınmaza sahip olmak kaydıyla kendisine bakmakla mükellef kimsesi olup onsekiz yaşını doldurmamış olanlar hariç olmak üzere hiçbir geliri olmadığını belgeleyenlerin ve yine aynı şartla gelirleri münhasıran kanunla kurulan sosyal güvenlik kurumlarından aldıkları aylıktan ibaret bulunanların,
sahip olduğu mesken nitelikli taşınmazlar vergiden muaftır.
Bu defa 7221 sayılı Kanunla yapılan değişiklikle;
– “ve üniversitelerin” ibaresi “, üniversitelerin ve Toplu Konut İdaresi Başkanlığının” şeklinde değiştirilmiş,
– 46. Maddenin (b) bendi “b) Türkiye sınırları içinde mesken nitelikli tek taşınmazı olanlar ile birden fazla mesken nitelikli taşınmazı bulunanların, değerli konut vergisi konusuna giren en düşük değerli mesken nitelikli tek taşınmazı (intifa hakkına sahip olunması hâli dâhil) (Bu hüküm, belirtilen kişilerin tek meskene hisse ile sahip olmaları hâlinde hisselerine ait kısım hakkında da uygulanır.).” şeklinde değiştirilmiştir.
Yapılan bu değişiklikle;
– Genel ve özel bütçeli idareler ile belediyelere ilaveten üniversiteler de muafiyet kapsamına alınarak, daha önce yapılan teknik hata giderilmiş,
– İlaveten gelir durumuna bakmaksızın Türkiye sınırları içinde mesken nitelikli tek taşınmazı olanlar da muafiyet kapsamına alınarak, bu konudaki haklı eleştiriler dikkate alınmış ve yaşanması muhtemel mağduriyetlerin önüne geçilerek Kanun, amacına, mali güce göre vergilendirme ilkesine uygun hale getirilmiştir.
3- Verginin Matrahı ve Tarifesi Değiştirilmiştir
Değerli konut vergisinin ihdası sırasında, Emlak Vergisi Kanunu’na eklenen “Matrah ve nispet” başlıklı 44. Maddenin ilk hali aşağıdaki gibidir;
MADDE 44- Verginin matrahı, bina vergi değeri ve Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünce belirlenen değerden yüksek olanıdır.
Değerli konut vergisine tabi mesken nitelikli taşınmazlardan değeri;
5.000.000 TL ile 7.500.000 TL arasında olanlar (Binde 3)
7.500.001 TL ile 10.000.000 TL arasında olanlar (Binde 6)
10.000.001 TL’yi aşanlar (Binde 10)
oranında vergilendirilir.
Paylı mülkiyette ve elbirliği mülkiyette, matrahın hesabında mesken nitelikli taşınmazın toplam değeri esas alınır.
42’nci maddede yer alan tutar, ikinci fıkrada yer alan vergi oranlarına esas mesken nitelikli taşınmaz değerlerinin alt ve üst sınırları ile Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünce belirlenen ve 42 nci maddede yer alan tutarı aşan (bu tutar dâhil) mesken nitelikli taşınmazların değeri her yıl bir önceki yıla ilişkin olarak 213 sayılı Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre belirlenen yeniden değerleme oranında artırılır. Bu şekilde hesaplanan tutarların 10.000 Türk lirasına kadar olan kesirleri dikkate alınmaz (Şu kadar ki; Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünce belirlenen taşınmaz değeri, değer tespitinin yapıldığı yıl yeniden değerleme oranında artırılmaz.).”
Bu defa 7221 sayılı Kanunla yapılan değişiklikle; vergi tarifesi aşağıdaki şekilde yeniden düzenlenmiştir.
“MADDE 44 – Verginin matrahı, bina vergi değerinin 42 nci maddede yer alan tutarı aşan kısmıdır.
Değerli konut vergisine tabi mesken nitelikli taşınmazlardan değeri;
5.000.000 TL ile 7.500.000 TL arasında olanlar (bu tutar dahil)
– 5.000.000 TL’yi aşan kısmı için (Binde 3)
– 10.000.000 TL’ye kadar olanlar (bu tutar dahil) 7.500.000 TL’si için
7.500 TL, fazlası için (Binde 6)
– 10.000.000 TL’den fazla olanlar 10.000.000 TL’si için 22.500 TL,
fazlası için (Binde 10)
oranında vergilendirilir.
Paylı mülkiyette ve elbirliği mülkiyette, matrahın hesabında mesken nitelikli taşınmazın toplam değeri esas alınır.
42’nci maddede yer alan tutar ile ikinci fıkrada yer alan vergi oranlarına esas mesken nitelikli taşınmaz değerlerinin alt ve üst sınırları her yıl bir önceki yıla ilişkin olarak 213 sayılı Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre belirlenen yeniden değerleme oranının yarısı nispetinde artırılır. Bu şekilde hesaplanan tutarların 1.000 Türk lirasına kadar olan kesirleri dikkate alınmaz.
Cumhurbaşkanı, dördüncü fıkrada belirtilen yeniden değerleme oranının yarısı nispetindeki artış oranını yeniden değerleme oranına kadar artırmaya yetkilidir.”
Yapılan bu değişiklikle;
– Değerli konut vergisinin matrahının değeri, 5.000.000 lirayı aşan konutlarda bu tutarı aşan kısmı olarak belirlenmiş, eskisinden farklı olarak artan oranlı tarifeye geçilmiştir.-
– “Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünce belirlenen” ibaresi metinden çıkartılarak madde metni matrahın belirlenme yöntemine ilişkin yapılan değişikliğe uygun hale getirilmiş,
– Cumhurbaşkanına, izleyen yıllar için matrahın belirlenmesindeki artış oranını belirleme hususunda sınırlı ve şartlı yetki verilmiştir.
4- Verginin Matrahı ve Tarifesi Değiştirilmiştir
7221 sayılı Kanun ile 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanunu’na aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.
“GEÇİCİ MADDE 24 – Bu Kanunun “Dördüncü Kısım” başlığı altında düzenlenen değerli konut vergisine ilişkin mükellefiyet 2021 yılının başından itibaren başlar. 2020 yılına ilişkin olarak 2020 yılında verilmesi gereken beyanname verilmez, vergi tahakkuk ettirilmez.
Değerli konut vergisinin uygulamasında bu maddeyi ihdas eden Kanunun yayımı tarihinden önce Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünce belirlenen değerler dikkate alınmaz.
Cumhurbaşkanı, bu maddede yer alan süreleri bir yıla kadar uzatmaya yetkilidir.”
Yapılan bu değişiklikle, değerli konut vergisine ilişkin mükellefiyetin başlangıcı 2021 yılına ertelenmiştir.
Buna göre, 2020 yılına ilişkin olarak;
– Değerli konut vergisi beyannamesi verilmeyecektir.
– Değerli konut vergisi tahakkuk ettirilmeyecektir.