17.01.2019 tarih ve 7161 sayılı Vergi Kanunları İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, 18/01/2019 tarih ve 30659 nolu Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Söz konusu Kanun ile başta vergi kanunları olmak üzere birbirinden farklı konularda bir takım düzenlemeler yapılmış olup getirilen düzenlemelerden mali/vergisel yönü bulunanlar konu başlıkları itibariyle aşağıda özetlenmiştir.
- a) Varlık finansmanı fonlarının sermaye piyasalarında yaptıkları işlemler nedeniyle lehe aldıkları paralar BSMV’den istisna edildi
7161 Sayılı Kanun’un 2’nci maddesiyle, Gider Vergileri Kanununun “İstisnalar” başlıklı 29 uncu maddesinin birinci fıkrasında yapılan değişiklik ile varlık finansmanı fonlarının sermaye piyasalarında yaptıkları işlemler nedeniyle lehe aldıkları paralar BSMV’den istisna edilmiştir. Düzenlemenin yürürlük tarihi 18.01.2019’dur.
- b) Gelir Vergisi Kanunu’na yönelik yapılan diğer düzenlemeler
7161 Sayılı Kanun’un 3’üncü maddesi ile 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 23’üncü maddesinin birinci fıkrasında yapılan değişiklik ile Türk Hava Kurumu ile sivil havacılıkta görevli pilotlar ve sertifikalandırılmış kabin memurlarına ödenen aylık ücretin gerçek safi değerinin %70’i gelir vergisinden istisna edilmiştir. Cumhurbaşkanı bu oranı %100’e kadar artırmaya veya sıfıra kadar indirmeye yetkili kılınmıştır.
Diğer taraftan, aynı Kanunun 4 üncü maddesiyle, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 29’uncu maddesinin birinci fıkrasının (2) numaralı bendinde yapılan değişiklikle, denizaltına dalış yapanlara fiilen dalış hizmetleri dolayısıyla yapılan aynı yöndeki ödemelere yönelik gelir vergisi istisnası “Türkiye’deki müesseselerde denizaltına dalış yapanlar” şeklinde değiştirilmiştir.
Bu düzenlemeler 1 Şubat 2019 tarihinden itibaren yürürlüğe girecektir.
- c) Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanunu kapsamında düzenlenen ürün senetlerinin elden çıkartılmasından doğan kazançlarla ilgili istisna süresi 2023 yılına uzatıldı
7161 Sayılı Kanunun 5’inci maddesiyle, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun Geçici 76’ncı maddesinin birinci fıkrasında yapılan değişiklik ile Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanunu kapsamında düzenlenen ürün senetlerinin elden çıkarılmasından doğan kazançlarla ilgili 31.12.2018 tarihinden sona eren istisna süresi 01.01.2019 tarihinden geçerli olmak üzere 31.12.2023 tarihine kadar uzatılmıştır.
- d) KDV istisnalarına ilişkin düzenlemeler yapıldı
7161 Sayılı Kanun’un 17’nci maddesiyle 3065 sayılı KDV Kanununun istisnalara ilişkin 13’üncü maddesinin birinci fıkrasında yapılan değişiklikle
– Organize sanayi bölgeleri ile küçük sanayi sitelerinin yenilenebilir ve diğer enerji tesislerinin inşasına ilişkin olarak bunlara veya bunlar tarafından oluşturulan iktisadi işletmelere yapılan mal teslimleri ve hizmet ifaları ile,
– Kültür ve Turizm Bakanlığınca yayıncılık sertifikası verilmiş yayıncılar tarafından yapılan kitap ve süreli yayınların teslimi,
KDV’den istisna edilmiştir. Bu düzenlemenin yürürlük tarihi 01.02.2019’dur.
İlaveten, aynı Kanunun 19’uncu maddesiyle, kentsel dönüşüm projeleri kapsamında trampa yoluyla kamulaştırılan taşınmazların hazineye devrinden dolayı kazanç oluşmayacağı ve aynı işlemler ile ilgili teslimlerin KDV’den istisna olacağına ilişkin hükümleri içeren 3065 sayılı KDVK’nun Geçici 35’inci maddesinin uygulama süresi 31.12.2018 tarihinden 31/12/2020 tarihine uzatılmıştır. Aynı zamanda anılan madde hükmüne göre bu işlemler damga vergisi ve tapu harcından da müstesnadır. İlaveten maddede bahsi geçen taşınmazların Hazineye devrinden dolayı gelir ve kurumlar vergisi kanunlarına göre de kazanç oluşmuş sayılmaz. Bu düzenlemenin yürürlük tarihi ise 01.02.2019’dur.
- e) Kur farkı, KDV matrahına dahil unsurlar arasına eklendi
3065 Katma Değer Vergisi Kanununda, kur farklarının KDV’ye tabi olduğuna ilişkin açık bir hüküm bulunmaması nedeniyle bu konuda tereddütler yaşanmaktaydı.
Bu amaçla 7161 sayılı Kanunun 18’inci maddesiyle, 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun “Matraha Dahil Olan Unsurlar” başlıklı 24’üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendine “fiyat farkı,” ibaresinden sonra gelmek üzere “kur farkı,” ibaresi eklenmek suretiyle bedelin döviz cinsinden veya dövize endekslenerek ifade edildiği işlemlerde, bedelin kısmen veya tamamen vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu tarihten sonra ödenmesi halinde, satıcı lehine ortaya çıkan kur farkının, matrahın bir unsuru olarak vergilendirilmesi, düzenlemenin yürürlük tarihi olan 01.02.2019 tarihinden itibaren kesin olarak mümkün hale geldi.
- f) İmalat sanayii yatırımlarına ilişkin inşaat harcamalarına ilişkin KDV iadesinin uygulama süresinin uzatıldı
7161 Sayılı Kanunun 20’nci maddesiyle, 3065 sayılı KDV Kanunu’nun Geçici 37’nci maddesinde yapılan değişiklik ile imalat sanayii yatırımlarına ilişkin 2018 yılında yapılacak inşaat harcamaları dolayısıyla yüklenilecek KDV’nin iade edilmesine yönelik uygulamanın 2019 yılında da sürdürülmesine imkan sağlandı. Ayrıca Cumhurbaşkanına bu uygulamanın süresini 5 yıla kadar uzatma yetkisi verildi. Bu düzenlemenin yürürlük tarihi 01.02.2019’dur
- g) Yatırım teşvik belgesi kapsamında yapılan imalat sanayii yatırımlarına sağlanan ilave teşviklerin uygulama süresinin uzatıldı
7161 sayılı Kanunun 43’üncü maddesiyle, 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun Geçici 9’uncu maddesinde yapılan değişiklik ile, 2017 ve 2018 yıllarında yapılan imalat sanayii yatırımları için Kurumlar Vergisi Kanununun 32/A maddesi kapsamındaki yatırım teşviklerinden daha yüksek oranlarda faydalanılmasına imkan veren düzenlemenin 2019 yılında yapılacak imalat sanayii yatırımları için de uygulanmasına imkan sağlanmış ve Cumhurbaşkanına bu uygulamanın süresini 5 yıla kadar uzatma yetkisi verilmiştir. Düzenlemenin yürürlük tarihi 18.01.2019’dur.
- h) Şalgam suyu, çeşnili ve aromalı/aromalandırılmış içme sütleri, bebek ve devam sütlerine ÖTV istisnası getirildi
7161 Sayılı Kanunun 37’nci maddesiyle, ÖTV Kanununa ekli (III) sayılı listenin (A) cetvelinin 22.02 G.T.İ.P. numaralı sırasındaki “Mal İsmi” sütunundaki beşinci parantez içi hükümde yapılan değişiklikle, şalgam suyu, çeşnili ve aromalı/aromalandırılmış içme sütleri ile bebek ve devam sütü sayılan içecekler ÖTV kapmasından çıkartılmış bu suretle sayılan içecekler ÖTV’den istisna edilmiştir. Düzenleme 18.01.2019 tarihinden itibaren geçerlidir.
Ayrıca yukarıdaki düzenlemeye paralel olarak yine 7161 sayılı Kanunun 38’inci maddesiyle, ÖTV Kanununa eklenen geçici 8’inci madde ile düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten (18.1.2019 tarihinden) önce ithal veya teslim edilen şalgam suları ile Türk Gıda Kodeksine göre çeşnili ve aromalı/aromalandırılmış içme sütleri, bebek ve devam sütü sayılan içeceklerle ilgili olarak, ÖTV ve bu vergiye isabet eden KDV bakımından vergi tarhiyatı yapılmaması, vergi cezası kesilmemesi, daha önce yapılmış olan tarhiyatlardan ve kesilmiş cezalardan varsa açılmış davalardan feragat edilmesi kaydıyla vazgeçileceği, tahakkuk eden tutarların terkin edileceği, tahsil edilen tutarların ise red ve iade edilmeyeceği hüküm altına alınmıştır. Düzenleme de 18.01.2019 tarihinden itibaren geçerlidir.
ı) İşsizlik ödeneğinden yararlanma koşulu yumuşatıldı
7161 sayılı Kanunun 25’inci maddesiyle, 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununun “İşsizlik ödeneğinin; miktarı, ödeme süreleri ve zamanı ile sigorta primleri” başlıklı 50’nci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan “prim ödeyerek sürekli çalışmış” ibaresi “hizmet akdine tabi” şeklinde değiştirilmiş bu suretle, işsizlik ödeneğinden yararlanma koşullarından, son 120 gün “prim ödeyerek sürekli çalışmış” olma şartı “hizmet akdine tabi” olma şeklinde yumuşatmış, 120 gün boyunca hizmet akdine tabi olmasına karşın devamsızlık hallerinden kaynaklı ödememe durumu ortadan kaldırılmıştır. Düzenlemenin yürürlük tarihi 18.1.2019 olup, bu tarihten önce hizmet akdi feshedilenlerin uygulamadan yararlanma imkanı bulunmamaktadır.
- i) Kira artışının belirlenmesinde tüketici fiyat endeksindeki 12 aylık ortalama dikkate alınacaktır
7161 sayılı Kanunun 56’ncı maddesiyle, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun 344 üncü maddesinin birinci, ikinci ve üçüncü fıkralarında yer alan “üretici fiyat endeksindeki artış” ibareleri “tüketici fiyat endeksindeki oniki aylık ortalamalara göre değişim” şeklinde değiştirilmiş ve maddenin dördüncü fıkrasına “kararlaştırılmışsa,” ibaresinden sonra gelmek üzere “20/2/1930 tarihli ve 1567 sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun hükümleri saklı kalmak şartıyla,” ibaresi eklenmiştir. Düzenlemenin yürürlük tariki 01.01.2019’dur.
Yapılan bu düzenlemeye göre, Türk Borçlar Kanunu’nun Tüketici Fiyat Endeksi’ndeki (TÜFE) 12 aylık ortalamalara göre değişim oranının esas alınacağına ilişkin hüküm, kira sözleşmeleriyle akdedilmiş diğer kira sözleşmelerinin yenilenmesinde uygulanacak olup böylece tarafların yenilenen kira dönemlerinde uygulanacak kira bedeline ilişkin anlaşmaları bir önceki kira yılında 12 aylık TÜFE ortalamalara göre değişim oranını geçmemek koşuluyla geçerli sayılacak.
7161 Sayılı Kanun’un tam ve orijinal metni ektedir/aşağıdadır.