Bilindiği üzere 213 sayılı VUK’nun 280’inci maddesinde yabancı paraların değerlemesiyle ilgili olarak, “Yabancı paralar borsa rayici ile değerlenir. Borsa rayicinin takarrüründe muvazaa olduğu anlaşılırsa bu rayiç yerine alış bedeli esas alınır. Yabancı paranın borsada rayici yoksa, değerlemeye uygulanacak kur Maliye Bakanlığınca tespit olunur. Bu madde hükmü yabancı para ile olan senetli veya senetsiz alacaklar ve borçlar hakkında da caridir. Bunlardan vadesi gelmemiş senede bağlı alacak ve borçlar, bu Kanunun 281 ve 285 inci maddeleri uyarınca değerleme günü kıymetine irca edilebilir. Ancak senette faiz oranının yazılı olmadığı durumlarda değerleme gününde geçerli olan Londra Bankalar Arası Faiz Oranı (LİBOR) esas alınır.” hükmü yer almaktadır.
Bu düzenlemeye göre yabancı paraların değerleme ölçüsü, borsa rayicidir. Diğer taraftan Ülkemizde döviz alım ve satımı Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Kararla yapılan değişikliklerle genel olarak serbest bırakılmış olup henüz yabancı para borsası kurulmamıştır. O nedenle de yabancı paraları değerlemede uygulanacak kurlar Hazine ve Maliye Bakanlığınca değerlemenin yapılacağı Aralık ayının son günü itibariyle TC Merkez Bankasından almak suretiyle Resmi Gazetede yayımlanarak tespit ve ilan edilmektedir.
Bakanlık bu şekilde efektif ve döviz alış olmak üzere iki farklı kur ilan etmekte olup efektif alış kurları, mükelleflerin nakit (banknot) yabancı paraları için uygulanmaktadır. Bankada mevcut yabancı paralar da efektif alış kuru ile değerlenmekte, döviz alış kurları ise yabancı para cinsinden düzenlenen mektuplar, senetler, kıymetli evraklar gibi nakit olmayan yabancı paralar için uygulanmaktadır.
Bakanlıkça kur ilan edilmediği durumlarda T.C. Merkez Bankasınca ilan edilen kurların esas alınması gerekmekte olup bu şekilde yapılacak değerlemelerde efektif cinsinden yabancı paralar için efektif alış kurunun (bulunmaması halinde döviz alış kurunun), döviz cinsinden yabancı paralar içinse döviz alış kurunun uygulanması gerekmektedir.
Diğer taraftan vergi uygulamaları bakımından bankaların Bakanlıkça belirlenen kurlar yerine, T.C. Merkez Bankasınca belirlenen esaslara uygun olarak tespit ettikleri ve fiilen uyguladıkları alış kurlarını esas almaları gerekmektedir.
Hazine ve Maliye Bakanlığınca 2 Şubat 2019 tarihli ve 30674 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 505 No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile borsada rayici olmayan yabancı paralar için, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu gereğince 31.12.2018 tarihinde yapılacak değerlemelere esas kurları aynı Kanunun 280’inci maddesinin ikinci ve üçüncü fıkralarında yer alan hükümlere dayanarak tespit ve ilan etmiştir.
Döviz ve efektif kurlarının yer aldığı tebliğ eki tablo ile Tebliğ metni aşağıdaki gibidir.
| Sıra No | Dövizler | Kur (TL) |
| 1 | 1 ABD Doları | 5,2609 |
| 2 | 1 Arjantin Pesosu | 0,13746 |
| 3 | 1 Arnavutluk Leki | 0,04894 |
| 4 | 1 Avustralya Doları | 3,7026 |
| 5 | 1 Azerbaycan Yeni Manatı | 3,1039 |
| 6 | 1 B.A.E. Dirhemi | 1,4336 |
| 7 | 1 Bahama Doları | 5,2657 |
| 8 | 1 Bahreyn Dinarı | 13,9699 |
| 9 | 1 Bangladeş Takası | 0,06288 |
| 10 | 1 Barbados Doları | 2,6307 |
| 11 | 1 Yeni Belarus Rublesi* | 2,4384 |
| 12 | 1 Bolivya Bolîviyanosıı | 0.76203 |
| 13 | 1 Bosna Hersek Markı | 3,0549 |
| 14 | 1 Botsvana Pulası | 0.49181 |
| 15 | 1 Brezilya Reali | 1,3655 |
| 16 | 1 Bulgar Levası | 3,0649 |
| 17 | 1 Burundi Frangı | 0,00294 |
| 18 | 1 Cezayir Dinarı | 0,04448 |
| 19 | 1 Çek Korunası | 0,23428 |
| 20 | 1 Çin Yuanı | 0,76203 |
| 21 | 1 Danimarka Kronu | 0,80604 |
| 22 | 1 Dominik Pesosu | 0,10425 |
| 23 | 1 Endonezya Rupisi | 0,00036 |
| 24 | 1 Etiyopya Bîrri | 0,18786 |
| 25 | 1 Fas Dirhemi | 0,55227 |
| 26 | 1 Filipin Pesosu | 0,10003 |
| 27 | 1 Gana Yeni Sedisi | 1,07903 |
| 28 | 1 Guatemala Quetzali | 0,68076 |
| 29 | 1 Guyana Doları | 0,02518 |
| 30 | 1 Güney Afrika Randı | 0,36668 |
| 31 | 1 Güney Kore Wonu | 0,00471 |
| 32 | 1 Güney Sudan Lirası | 0,03428 |
| 33 | 1 Gürcistan Larisi | 1,9796 |
| 34 | 1 Haiti Gourdesi | 0,06811 |
| 35 | 1 Hırvatistan Kunası | 0,81474 |
| 36 | 1 Hindistan Rupisi | 0.07527 |
| 37 | 1 Honduras Lempirası | 0,21585 |
| 38 | 1 Hong Kong Doları | 0,6723 |
| 39 | 1 Irak Dinarı | 0,00441 |
| 40 | 1 İngiliz Sterlini | 6,6528 |
| 41 | 100 İran Riyali | 0,01246 |
| 42 | 1 İsveç Kronu | 0,58442 |
| 43 | 1 İsviçre Frangı | 5,3352 |
| 44 | 1 İzlanda Kronu | 0,04533 |
| 45 | 100 Japon Yeni | 4,7547 |
| 46 | 1 Kanada Doları | 3,8611 |
| 47 | 1 Katar Riyali | 1,4368 |
| 48 | 1 Kazakistan Tengesi | 0,01382 |
| 49 | 1 Kolombiya Pesosu | 0,00161 |
| 50 | 1 Kosta Rika Kolonu | 0,00875 |
| 51 | 1 Kuveyt Dinarı | 17,227 |
| 52 | 1 Laos Kipi | 0,00062 |
| 53 | 1 Lesotho Lotisi | 0,36672 |
| 54 | 1 Liberya Doları | 0,03309 |
| 55 | 1 Libya Dinarı | 3,7771 |
| 56 | 1 Lübnan Lirası | 0,00349 |
| 57 | 1 Macar Forinti | 0,01877 |
| 58 | 1 Makedonya Dinarı | 0,09819 |
| 59 | 1 Malezya Ringgiti | 1,2681 |
| 60 | 1 Meksika Pesosu | 0,26811 |
| 61 | 1 Mısır Lirası | 0,29434 |
| 62 | 1 Moldova Leyi | 0,30838 |
| 63 | 1 Nepal Rupisi | 0,04705 |
| 64 | 1 Nijerya Nayrası | 0,01714 |
| 65 | 1 Nikaragua Kordobası | 0,16222 |
| 66 | 1 Norveç Kronu | 0,60072 |
| 67 | 1 Özbekistan Somu | 0,00063 |
| 68 | 1 Pakistan Rupisi | 0,03739 |
| 69 | 1 Panama Balboası | 5,2657 |
| 70 | 1 Paraguay Guaranisi | 0.00088 |
| 71 | 1 Peru Yeni Solu | 1,5581 |
| 72 | 1 Polonya Zlotisi | 1,4034 |
| 73 | 1 Rumen Leyi | 1,2866 |
| 74 | 1 Rus Rublesi | 0,07534 |
| 75 | 1 Sırbistan Dinarı | 0,0511 |
| 76 | 1 Singapur Doları | 3,8543 |
| 77 | 1 Somali Şilini | 0,0091 |
| 78 | 1 Sri Lanka Rupisi | 0,02877 |
| 79 | 1 Sudan Lirası | 0,1106 |
| 80 | 1 Suriye Lirası | 0,01022 |
| 81 | 1 Suudi Arabistan Riyali | 1,4024 |
| 82 | 1 Şili Pesosu | 0,00757 |
| 83 | 1 Tayland Bahtı | 0,16172 |
| 84 | 1 Tayvan Doları | 0,17164 |
| 85 | 1 Tunus Dinarı | 1,7651 |
| 86 | 1 Türkmenistan Maııatı | 1,5066 |
| 87 | 1 Ukrayna Hryvnası | 0,19003 |
| 88 | 1 Umman Riyali | 13,677 |
| 89 | 1 Uruguay Pesosu | 0,16295 |
| 90 | 1 Ürdün Dinarı | 7,4201 |
| 91 | 1 Venczucla Boiivarı Fuertesi | 0,00002 |
| 92 | 1 Yemen Riyali | 0,0211 |
| 93 | 1 Yeni İsrail Şekeli | 1,3972 |
| 94 | 1 Yeni Zelanda Doları | 3,5364 |
| 95 | 1 Zambiya Kvaçası | 0,44156 |
| 96 | 1 Euro | 6,028 |
| Sıra No | Efektifler | Kur (TL) |
| 1 | 1 ABD Doları | 5,2573 |
| 2 | 1 Avustralya Doları | 3,6856 |
| 3 | 1 Danimarka Kronu | 0,80547 |
| 4 | 1 Euro | 6,0238 |
| 5 | 1 İngiliz Sterlini | 6,6482 |
| 6 | 1 İsveç Kronu | 0,58401 |
| 7 | 1 İsviçre Frangı | 5,3272 |
| 8 | 100 Japon Yeni | 4,7371 |
| 9 | I Kanada Doları | 3,8468 |
| 10 | 1 Kuveyt Dinarı | 16,9686 |
| 11 | 1 Norveç Kronu | 0,6003 |
| 12 | 1 Suudi Arabistan Riyali | 1,3919 |
| 2 Şubat 2019 CUMARTESİ | Resmî Gazete | Sayı : 30674 |
| TEBLİĞ | ||
Hazine ve Maliye Bakanlığı (Gelir İdaresi Başkanlığı)’ndan:
VERGİ USUL KANUNU GENEL TEBLİĞİ
(SIRA NO: 505)
Amaç ve kapsam
MADDE 1 – (1) Bu Tebliğin amacı, borsada rayici olmayan yabancı paraların, 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanunu gereğince 2018 yılı için yapılacak değerlemelerine esas oluşturacak kurların tespit edilmesidir.
Dayanak
MADDE 2 – (1) Bu Tebliğ, 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 280 inci maddesinin ikinci ve üçüncü fıkralarına dayanılarak hazırlanmıştır.
Esas alınacak kurlar
MADDE 3 – (1) Borsada rayici olmayan yabancı paraların ve bu paralarla olan senetli ve senetsiz alacak ve borçların değerlemesinde 2018 yılı sonu itibarıyla bu Tebliğ ekinde yer alan listede gösterilen kurlar uygulanır.
Değerleme günü itibarıyla kurların ilan edilmemesi
MADDE 4 – (1) 20/4/1976 tarihli ve 15565 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 130 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde ve 27/12/1998 tarihli ve 23566 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 217 seri numaralı Gelir Vergisi Genel Tebliğinde belirtilen hükümler gereğince, değerleme günü itibarıyla Hazine ve Maliye Bakanlığınca kurların ilan edilmediği durumlarda T.C. Merkez Bankasınca ilan edilen kurlar esas alınır.
(2) Bu şekilde yapılacak değerlemelerde efektif cinsinden yabancı paralar için efektif alış kuru (efektif alış kurunun bulunmaması halinde döviz alış kuru), döviz cinsinden yabancı paralar içinse döviz alış kuru uygulanır.
(3) Vergi uygulamaları açısından bankaların, 31/12/2018 tarihi itibarıyla yapacakları değerleme sırasında bu Tebliğ ile belirlenen kurlar yerine, T.C. Merkez Bankasınca belirlenen esaslara uygun olarak tespit ettikleri ve fiilen uyguladıkları alış kurlarını esas almaları gerekir.
Yürürlük
MADDE 5 – (1) Bu Tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 6 – (1) Bu Tebliğ hükümlerini Hazine ve Maliye Bakanı yürütür.