Bülten: 2018/17
08.09.2018
Ülkemizde ikinci el araç alım satımları resmi olarak şehre dağılmış vaziyette otogalerici adı altında faaliyet gösteren küçük işletmelerde yahut bu tür işletmelerin bir araya toplandığı otogalericiler sitesi gibi plazalarda yapılmaktadır. İlaveten, sıfır araç alım satımı yapan firmalar, sıfır araç satışları karşılığında takasa aldıkları araçları da ikinci el departmanlarında satışa sunmaktadırlar.
Fakat ticaretin önemli bir kısmı halen halka açık oto pazarlarında yahut internet üzerinden yapılmakta, ayrıca başta gayrımenkul olmak ikinci el otomobiller diğer sektörlerde takas/ödeme aracı olarak yaygın şekilde kullanılmaktadır. Bu da kayıt dışılığın yanı sıra iyi niyetli kişilerin istismarına zemin hazırlamaktadır.
Bunun yanı sıra Maliye, Mali Polis yahut Savcılık kaynaklı operasyonlarda zaman zaman POS cihazı ve kredi kartı kullanılmak suretiyle yahut senet imzalatılarak araç alış satım görüntüsü altında tefecilik yapıldığı, bu işlemi peçelemek amacıyla da sahte yahut muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge düzenlendiği yönünde işlem tesis edildiği gözlemlenmektedir.
Bu ve benzeri kaygılarla, daha önce 3/2/2018 tarihli ve 30331 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İkinci El Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkında Yönetmelik ile sektöre birtakım düzenlemeler getirilmişti.
Bu pazarı artık kontrol altına almak isteyen Devlet ikinci el otomobil pazarı ile ilgili yapılacakları bu Yönetmelikte tek tek sıralayarak artık ikinci el otomobilin belirlenen kurallar dışında gerçekleşmeyeceğini beyan etti.
Buna göre;
- Galerilere (6 ay içerisinde) yetki belgesi alma zorunluluğu getirildi.
- İkinci el araç galeriye teslim edildiği anda taşıt teslim belgesi düzenlenme zorunluluğu getirildi.
- İkinci el araçta galeride kalış süresi içinde arıza veya hasar oluşursa bundan işletmenin sorumlu olacağı hükme bağlandı.
- İkinci el araç alım satımında, aracılık hizmeti karşılığında işletmeye ödenecek komisyonun üst sınırını, üst meslek kuruluşlarının görüşünü alarak, belirlemek üzere Ticaret Bakanlığına yetki verildi.
- İkinci el aracın üzerinde kolaylıkla görülebilir ve okunabilir şekilde etiket konulması zorunluluğu getirildi. Gerek etiket üzerinde gerekse internet satışlarında, marka ve modeli, model yılı, motor ve şasi numarası, yakıt türü, kilometresi, satış fiyatı, boyalı ve değişen parçaları, niteliği belirtilmek suretiyle hasar kaydı, üzerinde rehin veya haciz gibi şerhlerin bulunup bulunmadığı, değişen parça, hasar kaydı, rehin ve haciz gibi bilgilerin ilgili sistemlerden temin edildiği tarih ve saat yazılacak şekilde yer alması zorunlu tutuldu.
- En önemlisi, Galeriler yahut ikinci el satışa yetkili işletmelerin satıştan hemen önce ilgili araca ilişkin ekspertiz raporu almaları zorunluluğu getirildi. (Ancak 8 yaş veya 160 bin kilometrenin üzerindeki ikinci el motorlu kara taşıtları için ekspertiz raporu alınması zorunlu olmayacak)
- İkinci el otomobil ve motosikletin motor, şanzıman, tork konvertörü, diferansiyel ve elektrik sistemi satış tarihinden itibaren 3 ay veya 5 bin kilometre garanti altında olacak. İşletme, garanti kapsamına giren hususları sigorta yaptırmak suretiyle karşılayabilecek. Garanti kapsamındaki parçalarda meydana gelen arızalar en fazla 30 iş günü içinde giderilecek. Motosikletler için bu süre azami 20 iş günü olacak. Arızanın giderilmesine ilişkin masraflar, satıcı tarafından karşılanacak. Arızanın on iş günü içinde giderilememesi halinde, tamirde geçen on iş gününü takip eden üç gün içinde, teslim edilen ikinci el otomobil veya motosiklete benzer özelliklere sahip ücretsiz ikame taşıt tahsis edilecek. Tamirde geçen süre, garanti süresine eklenecek.
- Yetki belgesi ve en az lise mezunu olmayan galericilik yapamayacak.
- Taşıt pazarları belediyeler tarafından kurulacak ve işletilecek.
- Apartman altına galeri açılamayacak.
- LPG’li araçlar açık alanda satılacak.
- Sigortasız araç satışı yapılamayacak.
Bu defa ve 8 Eylül 2018 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan ve Ana Yönetmelikte değişiklik yapılmasına dair Yönetmelik ile ilave bir takım düzenlemeler yapıldı, eski düzenlemelerde değişikliğe gidildi.
Buna göre otogalericileri temsile yetkili kişiler yahut şube müdürleri de;
- On sekiz yaşını doldurmuş olacak,
- En az lise mezunu olacak,
- İflas etmemiş veya iflas etmiş olsa bile itibarını yeniden kazanmış olacak,
- Konkordato ilan etmemiş olacak,
- Kasten işlenen bir suçtan dolayı affa uğramış olsalar dahi devletin güvenliğine, Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine, milli savunmaya ve devlet sırlarına karşı suçlar ile casusluk, zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama, terörizmin finansmanı, kaçakçılık, vergi kaçakçılığı veya haksız mal edinme suçlarından hüküm giymemiş ya da ticaret ve sanat icrasından hükmen yasaklanmamış olacak,
- Gerçek kişi tacirler ile esnaf ve sanatkârların kendilerinin, ticaret şirketleri ile diğer tüzel kişi tacirlerin temsile yetkili kişilerinden en az birinin, şubelerde ise şube müdürünün motorlu kara taşıtları alım satım sorumlusu (Seviye 5) ulusal yeterliliğine dayalı mesleki yeterlilik belgesine sahip olması zorunlu olacak.
İlaveten;
- İşletmede pazarlama ve satış personeli olarak çalıştırılan kişilerin motorlu kara taşıtları alım satım sorumlusu (Seviye 5) veya motorlu kara taşıtları alım satım danışmanı (Seviye 4) ulusal yeterliliklerine dayalı mesleki yeterlilik belgelerinden birine sahip olması zorunlu olacak yahut bu kişiler ortaöğretim ve yükseköğretim kurumlarının motorlu kara taşıtı ticareti ile ilgili alanlarından veya bunlara denkliği kabul edilen yurt dışındaki öğretim kurumlarından mezun olmuş olacak.
Geçtiğimiz günlerde de yine İkinci El Oto Alımı ile iştigal eden mükelleflerin rahatlatılması, kayıt dışılığın önlenmesi amacıyla KDV mevzuatında da iyileştirmeler yapılmış, bu amaçla Katma Değer Vergisi Kanunu’nda değişiklik yapan 7104 sayılı Kanun ile kinci el araç ya da gayrimenkul alıp satanlara yönelik olmakla birlikte bunlardan alım yapanların da daha az vergi ödeyecekleri ilave düzenlemeler yapılmıştı.
Yapılan bu düzenlemeye göre ise “İkinci el motorlu kara taşıtı veya taşınmaz ticaretiyle iştigal eden mükelleflerce, katma değer vergisi mükellefi olmayanlardan (mükellef olanlardan istisna kapsamında yapılan alımlar dahil) alınarak vasfında esaslı değişiklik yapılmaksızın satılan ikinci el motorlu kara taşıtı veya taşınmazların tesliminde matrah, alış bedeli düşüldükten sonra kalan tutardır.”
İkinci el motorlu kara taşıtı veya taşınmaz ticaretiyle iştigal eden mükellefler aşağıdaki şartlarla alım satım arasındaki fark için KDV ödeyeceklerdir.
- Araç katma değer vergisi mükellefi olmayanlardan (mükellef olanlardan istisna kapsamında yapılan alımlar dahil) alınacaktır,
- Aracın vasfında esaslı değişiklik yapılmaksızın satış yapılacaktır.
Böylelikle ikinci el araç alıp satanlar satış bedeli üzerinden değil, alış bedeli düşüldükten sonra kalan tutar üzerinden KDV ödeyeceklerdir.
Örneğin, ikinci el bir binek otomobilin değeri 100.000,00 TL olsun. Bu otomobili Otogalerici KDV mükellefi olmayandan 100.000,00 TL’ye satın alsın ve bu aracı 120.000,00 TL’ye satsın.
Binek araç alım satımında KDV oranı %1’dir. Daha önceki düzenlemeye göre bu işlem üzerinden (120.000,00 x % 1)= 1.200,00 TL KDV ödeniyor iken bu düzenleme sonrasında (120.000,00 TL – 100.000,00 TL)= 20.000 x % 1= 200,00 TL KDV ödenecektir.
Alım satıma konu aracın ticari araç olması durumunda KDV oranı %18 olacağından bu defa alım satım bedeli arasındaki 20.000,00 TL tutarındaki fark üzerinden 3.600,00 TL KDV hesaplanacaktır. Oysa eski sistemde 120.000,00 TL üzerinden %18 oranında 21.600,00 TL KDV hesaplanmakta, aradaki (21.600,00 – 3.600,00 TL)= 18.000,00 TL fark ise fatura düzenlenmesi halinde ya nihai tüketicinin cebinden çıkmakta yahut faturasız işlem tesis edilmek suretiyle Hazine kaybı olarak buharlaşmaktaydı.